Chính sách phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) dù mang nhiều ý nghĩa tích cực nhưng những kẽ hở trong quản lý đầu tư NƠXH hiện đang bị chủ đầu tư và người mua nhà trục lợi.
Dự án NƠXH 30 Phạm Văn Đồng, Cầu Giấy, Hà Nội với nhiều căn hộ
thông tầng chưa bị xử lý (Ảnh: TG)
Còn nhiều kẽ hở
Hàng năm, đoàn thanh tra các cấp đều có kế hoạch kiểm tra dự án NƠXH trên địa bàn Hà Nội. Nhiều năm gần đây, cơ quan chức năng của Hà Nội chỉ xử phạt được 2 trường hợp chuyển nhượng trái phép NƠXH tại dự án Ngô Thì Nhậm tại quận Hà Đông và 8 trường hợp hộ gia đình đăng ký mua nhà 2 lần ở các dự án NƠXH. Còn lại, đa số các dự án đều được kết luận “đúng quy định, xét duyệt đúng quy trình”. Hiện nay, các quy trình xét duyệt đối tượng, chấm điểm do chủ đầu tư tiến hành. Thế mới có câu chuyện dở khóc dở cười khi người ta phanh phui ông bố của một lãnh đạo là chủ đầu tư dự án NƠXH lại có căn hộ tại dự án do con xây.
Trên thực tế, một số quy định bất ổn từ việc đơn giản hóa thủ tục xác nhận cho người dân khi mua NƠXH đã gây nên tình trạng “loạn” xác nhận.
Theo thông tư hướng dẫn của Nghị định 100/2015/NĐ-CP, người có nhu cầu mua NƠXH chỉ cần xác nhận chưa có nhà của lãnh đạo nơi công tác (kể cả công ty cổ phần, trách nhiệm hữu hạn) kèm theo quyết định bổ nhiệm, hợp đồng lao động thời hạn một năm trở lên là xong khâu khó nhất khi làm hồ sơ. Đây chính là kẽ hở để các đối tượng “cò” lợi dụng làm khống nhiều bộ hồ sơ. Khi được xét duyệt đủ điều kiện mua nhà, họ ngay lập tức chuyển nhượng, chủ đầu tư không thể kiểm soát được.
Vì thế, nhiều chủ hộ khi về ở đã bán cho nhau để đập thông tầng như tại dự án NƠXH số 30 Phạm Văn Đồng (Dịch Vọng, Cầu Giấy, Hà Nội) do Cty CP Đầu tư xây dựng và Thương mại dịch vụ Bắc Hà làm chủ đầu tư. Theo đó, hai căn hộ số 20 và 21 của các tầng 8, 9, 14, 18 được đập thông với nhau, tạo thành những căn hộ lớn. Đặc biệt, tầng 19 có tới sáu căn hộ là 1901, 1902, 1906, 1907, 1920, 1921 được nối thông thành 3 căn hộ lớn.
Sai phạm trên là khá rõ nhưng trong văn bản trả lời đại biểu Quốc hội Nguyễn Sỹ Cương liên quan đến việc thông các căn hộ tại dự án NƠXH Phạm Văn Đồng, đại diện Bộ Xây dựng lại khẳng định Bộ đã nắm được thông tin ông Cương nêu và đã có văn bản đề nghị Sở Xây dựng Hà Nội kiểm tra, làm rõ, xử lý sai phạm (nếu có). Thanh tra Sở Xây dựng Hà Nội báo cáo, thực tế có một số căn hộ ghép căn tại tòa nhà trên...
Liệu có “danh sách đen” đối tượng trục lợi hay không?
Theo ông Vũ Ngọc Đạm, Trưởng phòng Phát triển nhà và Thị trường bất động sản, Sở Xây dựng Hà Nội, liên quan đến sai phạm của chủ đầu tư và người dân tại NƠXH như thông căn hộ, cơi nới tầng..., cơ quan chức năng mới chỉ dừng lại ở xử phạt hành chính mà chưa có quy định liên quan đến khắc phục lại hiện trạng.
Ông Đạm cho biết, Sở Xây dựng cũng thấy bất cập nên đang xem xét kiến nghị một số vấn đề liên quan đến NƠXH. Cụ thể, ngoài xử phạt hành chính, Sở sẽ có chế tài yêu cầu hoàn trả lại hiện trạng. Trong hợp đồng mua bán đồng thời ghi rõ, căn hộ không được phép cho thuê lại mới có cơ sở để xử phạt.
Ông Đạm cũng cho biết thêm, trách nhiệm xét duyệt cho người mua NƠXH chủ yếu thuộc về chủ đầu tư dự án. Từ thời điểm bắt đầu nhận hồ sơ đến khi xem xét chấm điểm, người nộp hồ sơ có được mua hay không, có được ký hợp đồng hay không đều do chủ đầu tư quyết. Sở Xây dựng chủ yếu kiểm tra để sàng lọc các đối tượng mua ở hai dự án. Nếu phát hiện chủ đầu tư cố tình vi phạm pháp luật, tiếp tay để trục lợi sẽ liệt họ vào danh sách “đen” trong đầu tư xây dựng NƠXH. Sở Xây dựng đồng thời sẽ kiến nghị TP. Hà Nội không giao thực hiện các dự án NƠXH khác trên địa bàn.
Theo Luật sư Bùi Sinh Quyền, Trưởng Văn phòng Luật sư Phúc Thọ, do nhu cầu NƠXH là rất lớn trong khi nguồn cung lại hạn chế, nhất là đối với những dự án NƠXH có hạ tầng tốt. Điều này làm nảy sinh tâm lý sốt ruột, nôn nóng muốn thuê, mua. Tâm lý này của khách hàng đã tạo điều kiện cho bên thứ ba thực hiện các chiêu trò nhằm trục lợi.
Cũng theo ông Quyền, việc bán chui NƠXH nếu xảy ra tranh chấp hoặc quá trình sử dụng nhà có vấn đề gì thì người mua sẽ hoàn toàn gánh chịu rủi ro. Nếu ai đó kiện người bán hay cơ quan liên quan thì không có cơ sở pháp lý, pháp luật để bảo vệ quyền lợi của người mua nhà.
Một lãnh đạo Thanh tra Bộ Xây dựng cho biết, Thanh tra Bộ Xây dựng hiện đang tập hợp lại báo cáo kết luận thanh tra về NƠXH trên 63 tỉnh thành. Ngoài những bất cập, sai phạm, thanh tra Bộ sẽ đề xuất nhiều giải pháp về chính sách cho NƠXH.
