Kế hoạch di dời nhà ven kênh, rạch tại Tp.HCM vẫn "dậm chân tại chỗ"

Việc di dời nhà ven kênh, rạch vẫn "dậm chân tại chỗ"

Theo thông tin từ Sở Xây dựng Tp.HCM, TP hiện có khoảng 57 tuyến kênh, rạch cần thực hiện công tác cải tạo môi trường. Cụ thể, TP sẽ di dời khoảng 22.000 căn nhà trên và ven 57 tuyến kênh, rạch này. Được biết, đây là một phần của chương trình chỉnh trang đô thị giai đoạn 2016-2020.

Tuy vậy, áp lực về nguồn vốn đầu tư cho các dự án cải tạo, di dời hàng chục căn nhà lụp xụp, nhếch nhác ven kênh rạch cũng không hề nhỏ.

Số liệu thống kê của ngành xây dựng Tp.HCM cho biết, số tiền cần để bồi thường giải phóng mặt bằng cho các dự án đầu tư cải tạo và di dời nhà ven kênh, rạch lên đến 50.000 tỷ đồng và được chia làm 3 nhóm triển khai. Cụ thể như sau: Nhóm 1 gồm 52 dự án với khoảng 14.400 căn, chi phí bồi thường, tái định cư xấp xỉ 22.400 tỷ đồng; nhóm 2 sẽ được thực hiện bằng nguồn vốn doanh nghiệp, tập trung tại 3 tuyến kênh, di dời khoảng 1.800 căn, dự kiến kinh phí hơn 2.700 tỷ đồng; nhóm 3 thực hiện theo hình thức PPP (đối tác công - tư) với 6 dự án tại quận 7, quận 8, Bình Thạnh, di dời hơn 6.200 căn với kinh phí khoảng 19.000 tỷ đồng.

Ông Lê Trần Kiên, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Tp.HCM cho hay, hiện tại, chương trình di dời chủ yếu thực hiện bằng vốn ngân sách nhà nước, các khoản hỗ trợ tài chính và vốn vay ODA từ Ngân hàng Thế giới.

Đã quá nửa thời gian trôi qua nhưng tới nay kế hoạch di dời nhà trên và ven kênh, rạch của Tp.HCM vẫn chưa có chuyển biến đáng kể bởi quỹ đất xây dựng nhà tái định cư hiện đang thiếu nghiêm trọng. Phương án giải tỏa, di dời và tái định cư còn nhiều vướng mắc cũng là nguyên nhân dẫn tới thực trạng này.

"Một trong những vướng mắc lớn nhất là số tiền hỗ trợ cho người dân trong các trường hợp này thường rất ít, không đảm bảo để người dân có thể tìm kiếm chỗ ở mới, trong khi nhiều dự án tái định cư lại nằm quá xa trung tâm thành phố, chất lượng không đảm bảo, nên phần lớn người dân không đồng thuận với phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư", ông Trần Trọng Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng Tp.HCM chỉ rõ.

Vào ngày 24/7/2018, Sở Xây dựng Tp.HCM (cơ quan thường trực, theo dõi, đôn đốc việc thực hiện kế hoạch của các sở, ngành, huyện, quận) đã có văn bản đề nghị UBND các huyện, quận phải nêu cao tinh thần chủ động, phối hợp các sở, ngành liên quan, khẩn trương chỉ đạo, đôn đốc các đơn vị trực thuộc đẩy mạnh thực hiện nhiệm vụ được UBND Tp.HCM giao.

Kế hoạch di dời nhà ven kênh, rạch tại Tp.HCM hiện vẫn chưa có chuyển biến nào đáng kể. (Ảnh: Gia Huy)

Theo nhận định của Sở Quy hoạch - Kiến trúc Tp.HCM, việc di dời nhà ở trên và ven kênh rạch trên địa bàn TP là một bài toán khó. Sở cũng đã yêu cầu các huyện, quận cần chủ động đề xuất giải pháp cụ thể để TP tính toán, kịp thời tháo gỡ vướng mắc nhằm đảm bảo giải quyết có hiệu quả công tác giải tỏa, bồi thường, ổn định cuộc sống cho người dân.

Cần một cơ chế đặc biệt

Mới đây, tại cuộc họp báo cáo tình hình kinh tế - xã hội 7 tháng đầu năm 2018, lãnh đạo Sở Xây dựng Tp.HCM cho biết sẽ tiếp tục tổ chức thực hiện chương trình đột phá “Chỉnh trang và phát triển đô thị”. Cụ thể, TP sẽ tập trung triển khai thực hiện Đề án Tổ chức thực hiện chỉnh trang đô thị dọc các tuyến kênh, rạch trên địa bàn TP giai đoạn 2016-2020. Thế nhưng, kế hoạch thực hiện cụ thể ra sao không được vị này đề cập đến.

Giữa tháng 5/2018, tại cuộc họp nghe báo cáo sơ kết hơn 2 năm thực hiện Chương trình chỉnh trang và phát triển đô thị trên địa bàn Tp.HCM giai đoạn 2016-2020, ông Nguyễn Thành Phong, Chủ tịch UBND Tp.HCM khẳng định, chỉnh trang đô thị có 3 nội dung là di dời nhà ở trên và ven kênh, rạch để tổ chức cuộc sống người dân tốt hơn; xây dựng các khu đô thị mới trên địa bàn TP; xây dựng mới, thay thế chung cư cũ, hư hỏng xuống cấp, chỉnh trang nâng cấp khu dân cư hiện hữu.

Cùng với đó, lãnh đạo TP cũng yêu cầu các sở, ngành, huyện, quận vận dụng đơn giá bồi thường, hỗ trợ hợp lý; tính toán đồng bộ việc bố trí tái định cư cho người dân.

"Giải bài toán di dời nhà ven kênh, rạch phải làm cho khéo và không được vi phạm pháp luật. Bởi trong số hơn 22.000 căn nhà phải di dời, có những căn nhà thiếu tính pháp lý, nên phải khảo sát thật kỹ để có giải pháp hài hòa. Đặc biệt, giải tỏa rồi nhưng tái định cư rất quan trọng cho đời sống người dân", ông Phong nhấn mạnh.

Tuy nhiên, theo giới phân tích và chuyên gia về xây dượng, nếu không có giải pháp, cơ chế cụ thể và sự chỉ đạo quyết liệt, Tp.HCM sẽ không thể giải được bài toán di dời nhà trên và ven kênh, rạch. Hiện tại, những giải pháp mà các sở, ngành đưa ra chỉ như "ném đá ao bèo". Chẳng hạn, tháng 5/2018, UBND Tp.HCM kêu gọi các doanh nghiệp Nhật Bản tới khảo sát, tham gia vào chương trình chỉnh trang và phát triển đô thị của TP nhưng các doanh nghiệp này không có bất cứ hồi âm nào.

Giới chuyên gia xây dựng cho rằng, Tp.HCM phải có cơ chế đặc biệt trong bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư các dự án có nhà ven và trên kênh, rạch. Tp.HCM phải hỗ trợ thêm 30% giá trị đất để tạo ra sự đồng thuận của người dân mới có thể di dời, tạo cuộc sống cho những hộ dân có nhà diện tích nhỏ.

Đồng thời, cần có biện pháp mạnh với chương trình này bởi nếu chỉ có động viên, thuyết phục người dân di dời là không đủ.