Khu tái định cư Ninh Thủy (xã Ninh Thọ, thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa) rộng 35 ha chỉ vỏn vẹn có 6 hộ về ở, nằm ngay cạnh một trường tiểu học khang trang bị bỏ hoang gần đó.
Công trình trên nằm trong số những khu tái định cư lãng phí hàng trăm tỷ đồng do điều kiện sinh hoạt chưa bảo đảm, không có đất sản xuất, không có việc làm mới được đại biểu nhắc đến tại kỳ họp HĐND tỉnh Khánh Hòa vừa qua.
UBND tỉnh Khánh Hòa chỉ đạo, tháng 10/2015 là hạn chót hoàn thành việc di dân về khu tái định cư Ninh Thủy để bàn giao đất cho chủ đầu tư thực hiện dự án Trung tâm Điện lực Vân Phong I. Công trình này ảnh hưởng 340 hộ ở thôn Ninh Yển (Ninh Phước), 100 hộ dân trong số đó phải bố trí nơi ở đến khu tái định cư Ninh Thủy. Thế nhưng, hiện chỉ có 6 hộ dân về đây sinh sống.
Một trong 6 hộ dân ở đây, ông Trần Văn Hương chia sẻ, nơi này buồn và bất an vì không có hàng xóm. Thậm chí, đàn gà nuôi hơn 10 con bị trộm hết. Do đó, vợ chồng ông phải có một người ở nhà nên gia đình ông hiện rất khó khăn.
Trong khi đó, bà Nguyễn Thị Minh mới chuyển từ thôn Ninh Yển đến lại lâm cảnh bất ổn về kinh tế. Theo bà Minh, vợ trồng tỏi thu nhập bình quân gần 40 triệu đồng/năm khi ở nơi cũ, chồng làm công nhân, nhờ đó cuộc sống rất ổn định. Bà Minh than thở: "Nay lên đây không có đất canh tác nên tôi chỉ quanh quẩn trông nhà, nuôi gà vịt, trộm cắp thường xuyên, trạm điện cạnh nhà còn bị trộm tháo".
Tọa lạc tại xã Ninh Thọ, khu tái định cư Xóm Quán rộng trên 50 ha được Ban Quản lý Khu kinh tế Vân Phong đầu tư 394,6 tỷ đồng cũng chưa có hộ nào đến ở. Còn khu tái định cư Vĩnh Yên (Vạn Thạnh, Vạn Ninh) theo kế hoạch dành cho hơn 100 hộ bị giải tỏa để xây dựng dự án cảng trung chuyển container quốc tế Vân Phong cũng chỉ hơn một nửa số hộ dân đến. Tuy nhiên, do dự án bị thu hồi nên số hộ này hiện đã bỏ nhà về lại làng cũ.
Khu TĐC Ninh Thủy đầu tư 427 tỷ đồng chỉ có 6 hộ dân về ở.
(Nguồn ảnh: Người lao động).
Chủ tịch UBND xã Ninh Phước, bà Đỗ Thị Dù cho biết, trong số 100 hộ dân ở Ninh Yển phải tái định cư vẫn còn 23 hộ chưa nhận đất và 25 hộ bàn giao mặt bằng. Phần lớn họ đều mua đất làm nhà ở địa phương khác chứ không vào khu tái định cư bởi ở đó không có đất canh tác, không có việc gì để làm sinh sống và nuôi con ăn học.
Được biết, khu tái định cư Ninh Thủy chỉ là bước đi đầu tiên cho việc giải tỏa trắng khoảng 1.500 hộ của xã Ninh Phước, nhường đất cho nhiều dự án lớn. Ban quản lý Khu Kinh tế Vân Phong cho hay, dự án Nhà máy Nhiệt điện Vân Phong 1 được đề nghị đầu tư từ năm 2006 với diện tích gần 350 ha tại xã Ninh Phước, song sau 10 năm vẫn chưa khởi công. Còn dự án cảng trung chuyển container quốc tế Vân Phong cũng bất động hơn 5 năm nay. Thực tế cho thấy, việc triển khai các dự án thiếu đồng bộ đã ảnh hưởng rất lớn đến người dân.
Theo đề nghị của các đại biểu HĐND tỉnh Khánh Hòa, UBND tỉnh này cần làm rõ việc ở nhiều khu tái định cư người dân xây nhà bị nứt nẻ, sụt lún. Vấn đề đặt ra là, tỉnh có giải pháp gì để giảm thiểu khó khăn cho người dân, để họ có thể ổn định cuộc sống cũng như có khảo sát về tình hình hỗ trợ việc làm cho người dân hay không?
Ông Võ Tấn Thái, Giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường đánh giá, các khu tái định cư trên địa bàn cơ bản đáp ứng được về cơ sở hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật, bố trí phù hợp với sinh hoạt và việc làm của người dân... Nhưng một số khu triển khai chưa được đồng bộ, không đáp ứng thỏa đáng nhu cầu người dân về hạ tầng xã hội, chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm chưa đồng bộ không đáp ứng được yêu cầu lao động tay nghề cao, hay quỹ đất sản xuất cho các hộ dân thuần nông còn thiếu… Theo ông Thái, đây là những khó khăn khách quan.
Ông Lê Đức Vinh, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cho hay, thời gian tới, địa phương này sẽ chỉ đạo giám sát chặt chẽ việc xây dựng khu tái định cư nhằm bảo đảm về hạ tầng cơ sở các dự án. Những địa phương có điều kiện cần quy hoạch quỹ đất dịch vụ hay quỹ đất nông nghiệp để đáp ứng phần nào nhu cầu chuyển đổi nghề nghiệp của người dân bị thu hồi nhiều đất và mất nguồn sống ổn định.
Còn Sở Lao động - Thương binh và Xã hội hướng dẫn người dân bị thu hồi đất trong việc học nghề phù hợp với khả năng và tìm công việc ổn định tại nơi tái định cư. Phải thông qua ràng buộc đối với các dự án, yêu cầu nhà đầu tư trong việc sử dụng lao động tại địa phương.
Theo số liệu thống kê của Ban quản lý Khu kinh tế Vân Phong, tại đây hiện có 5 khu tái định cư với diện tích hàng trăm ha nhưng do khó khăn nhiều mặt nên nhiều dự án chậm triển khai.
