Thực tiễn quản lý, sử dụng nhà ở chung cư tại TP Hồ Chí Minh đang đặt ra nhiều vấn đề cần phải giải quyết, trong đó, việc ngăn biến căn hộ chung cư thành trụ sở doanh nghiệp vẫn còn nhiều khó khăn.
Căn hộ chung cư thành trụ sở doanh nghiệp
Trong thời gian qua trên địa bàn TP Hồ Chí Minh, nhiều căn hộ chung cư ở hầu khắp các quận, huyện đã được đặt làm trụ sở doanh nghiệp, chi nhánh với nhiều ngành, nghề hoạt động khác nhau, từ thiết bị tin học văn phòng, công trình dân dụng đến quảng cáo, xây dựng giao thông như: Tại chung cư 239 Cách Mạng Tháng Tám (quận 3), chung cư Hoàng Hoa Thám 3 (quận Tân Bình), chung cư K300 (quận Tân Bình), chung cư Bắc Đinh Bộ Lĩnh (quận Bình Thạnh), chung cư Phan Văn Trị (quận Gò Vấp)…
Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Hồ Chí Minh, trên địa bàn thành phố có 2.114 doanh nghiệp, chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh đăng ký tại trụ sở, địa chỉ hoạt động là “căn hộ, chung cư”. Mặc dù, từ cuối năm 2016, Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố ra thông báo về việc doanh nghiệp không được kinh doanh tại căn hộ chung cư và phải đăng ký thay đổi địa chỉ từ căn hộ chung cư sang địa điểm khác không phải là căn hộ chung cư (trừ phần diện tích dùng để kinh doanh của nhà chung cư). Tuy nhiên, đến nay cũng chỉ mới có 430 doanh nghiệp, chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh đăng ký di dời trụ sở khỏi chung cư.
Bà Tăng Ngọc Hà, Phó Giám đốc Công ty Sao Kim (kinh doanh lĩnh vực khách sạn) đặt trụ sở Công ty tại lầu 4, chung cư 42 Nguyễn Huệ, quận 1 (buôn bán cà phê) cho biết, công ty bà hoạt động gần 2 năm, sử dụng 6 lao động. Nhờ sử dụng lại căn hộ của người thân nên bà không phải mất tiền thuê 40 triệu đồng/tháng. Hầu hết chủ các căn hộ tại chung cư 42 Nguyễn Huệ đều không ở đây mà cho doanh nghiệp, các đơn vị kinh doanh thuê lại với mức giá từ 20 - 40 triệu đồng/tháng/căn.
“Bản thân tôi đã đăng ký ngành, nghề và địa điểm kinh doanh tại chung cư 42 Nguyễn Huệ, có đóng thuế đầy đủ; đồng thời, bỏ ra khoảng 600 triệu đồng để sửa sang, mua sắm thiết bị nên giờ di dời sẽ không thể thu hồi được số vốn đã bỏ ra. Vì thế, tôi kiến nghị thành phố cần cho các doanh nghiệp kinh doanh tại đây khoảng thời gian 1 - 2 năm để thu hồi vốn cũng như sắp xếp tìm chỗ kinh doanh mới”, bà Tăng Ngọc Hà nói.
Gia hạn 6 tháng phải di dời
Ông Đỗ Phi Hùng, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh cho biết, kể từ tháng 3/2017, là thời điểm UBND thành phố có công văn yêu cầu các sở ngành, UBND quận huyện kiểm tra, xử lý các doanh nghiệp, hộ kinh doanh đăng ký tại chung cư, các doanh nghiệp, đơn vị kinh doanh sẽ có 6 tháng chuẩn bị di dời, nếu không sẽ bị xử phạt theo quy định.
Luật sư Trần Đức Phượng, Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh phân tích, Luật Nhà ở năm 2014 quy định rõ, nhà chung cư có mục đích hỗn hợp có 2 phần diện tích để ở và phần diện tích khác để sử dụng kinh doanh. Nếu sử dụng căn hộ để ở vào mục đích hoạt động kinh doanh là vi phạm (không đăng ký kinh doanh nhưng vẫn tổ chức, bố trí cho người khác làm nơi làm việc văn phòng, sản xuất chế biến sản phẩm...) nhưng nếu sử dụng phần diện tích khác vào mục đích hoạt động kinh doanh lại không vi phạm.
Việc xử lý vi phạm có thể áp dụng vào quy định cụ thể như căn cứ vào Nghị định 50/2016/NĐ-CP ngày 1/6/2016 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kế hoạch đầu tư hoặc áp dụng Nghị định 121/2013/NĐ-CP xử lý vi phạm quy định về quản lý, sử dụng nhà ở. Tuy nhiên, Nghị định 121/2013/NĐ-CP không quy định mức xử phạt tiền nhưng vẫn có thể áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả để chấm dứt hành vi vi phạm.
Theo bà Nguyễn Thị Thanh Nguyệt, Trưởng phòng đăng ký kinh doanh, Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Hồ Chí Minh, đối với các doanh nghiệp có đăng ký địa chỉ tại trụ sở chung cư nhưng theo quyết định phê duyệt dự án xây dựng chung cư không thuộc “căn hộ chung cư” mà thuộc phần diện tích dùng để kinh doanh của nhà chung cư thì không phải di dời nhưng phải thực hiện theo đúng quy định tại Khoản 6 Điều 35 Nghị định 99/2015/NĐ-CP của Chính phủ về việc kinh doanh các ngành nghề, hàng hoá trong phần diện tích dùng để kinh doanh của nhà chung cư.
“Trên cơ sở chỉ đạo của UBND thành phố, hiện nay, Sở Kế hoạch và Đầu tư đang phối hợp với Sở Xây dựng, UBND các quận huyện tổng kiểm tra, rà soát cũng như tổng hợp các kiến nghị của doanh nghiệp, các khó khăn vướng mắc để đề xuất UBND thành phố báo cáo Chính phủ và các Bộ ngành Trung ương”, bà Nguyễn Thị Thanh Nguyệt cho hay.
Trong khi đó, theo ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP Hồ Chí Minh, chỉ có thể cấm doanh nghiệp đặt trụ sở, văn phòng, chi nhánh tại chung cư đơn thuần để ở còn những nơi chỉ mở văn phòng khởi nghiệp, quy mô 3 lao động trở xuống thì nên khuyến khích cho phép.
