Phải được Thủ tướng phê duyệt khi dùng đất sạch, trụ sở Nhà nước thanh toán dự án BT

Mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định 69/2019/NĐ-CP quy định về việc dùng tài sản công thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư xây dựng theo hình thức BT (Hợp đồng xây dựng - chuyển giao). Bắt đầu từ ngày 1/10/2019, Nghị định mới này sẽ chính thức có hiệu lực thi hành.

Tại buổi họp báo chiều ngày 16/8/2019, Cục trưởng Cục Quản lý Công sản (Bộ Tài chính), ông La Văn Thịnh cho biết về các điểm mới của Nghị định nói trên. Cụ thể, điểm mới đầu tiên là thời điểm thanh toán tài sản công cho nhà đầu tư dự án BT.

Ông Thịnh cho hay: "Thời điểm thanh toán khác là nhà nước sẽ giao tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư sau khi dự án BT đã hoàn thành hoặc giao đồng thời theo tiến độ công trình được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định theo quy định của pháp luật."

Đối với những dự án BT, thời điểm thanh toán từng được xem là một trong những lỗ hổng. Chẳng hạn, về chuyển giao đất, nếu được thực hiện trước khi công trình hoàn thiện hoặc trước khi dự án bắt đầu triển khai thì giá đất tại thời điểm chuyển giao thường rất thấp vì chủ yếu là đất nông nghiệp.

Thế nhưng, nhà đất xung quanh khu vực dự án, công trình đã hoàn thành bỗng tăng giá cả chục, thậm chí cả trăm lần bởi đất nông nghiệp "bỗng" trở thành đất đô thị. Trong khi nhà đầu tư được hưởng lợi thì Nhà nước có thể bị thất thu một phần ngân sách.

Nếu sử dụng đất sạch và trụ sở làm việc của cơ quan Nhà nước để thanh toán dự án BT thì phải được Thủ tướng đồng ý.

Nghị định mới quy định, việc lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án BT phải theo hình thức đấu thầu rộng rãi, tuân thủ đúng quy định của pháp luật hiện hành về đấu thầu.

Mặt khác, việc dùng tài sản công thanh toán cho nhà đầu tư dự án BT phải thực hiện theo nguyên tắc ngang giá. Giá trị dự án BT cần phải tương đương với giá trị của tài sản công thanh toán.

Đại diện Bộ Tài chính dẫn chứng: "Ví dụ khi địa phương cần xây dựng một cây cầu có giá trị 200 tỷ đồng thì mảnh đất được mang ra đổi cũng phải có giá trị tương đương. Nếu giá trị mảnh đất cao hơn giá trị công trình thì nhà đầu tư phải trả phần chênh lệch (bằng tiền mặt) cho ngân sách. Còn ngược lại thì ngân sách sẽ bù tiền cho nhà đầu tư."

Cũng theo Nghị định mới, giá trị dự án BT được xác định theo kết quả đấu thầu rộng rãi, còn giá trị tài sản công sử dụng để thanh toán được xác định theo giá thị trường. Đây là quy định nhằm xử lý triệt để những lo ngại trước đây về chỉ định thầu công trình; thanh toán cho nhà đầu tư tài sản công có giá trị cao hơn giá trị công trình.

Một điểm đáng chú ý khác của Nghị định này là tài sản công sử dụng để thanh toán cho nhà đầu tư dự án BT gồm có 4 loại: Tài sản là kết cấu hạ tầng phục vụ lợi ích quốc gia, lợi ích người dân; nhà, đất, tài sản khác gắn với đất (trụ sở làm việc); quỹ đất và các tài sản khác.

Ông Thịnh lưu ý, đối với đất sạch (đã đền bù, giải phóng mặt bằng) và trụ sở làm việc của cơ quan Nhà nước nếu được sử dụng để thanh toán cho nhà đầu tư dự án BT thì cần được phê duyệt bởi Thủ tướng Chính phủ.

Cục trưởng Cục Quản lý Công sản nhấn mạnh: "Các trụ sở của các cơ quan Nhà nước vốn nằm ở vùng đô thị lớn nên lợi thế thương mại của đất cao. Chủ tịch tỉnh không được tự quyết nếu không được Thủ tướng chấp thuận. Đây là nội dung cần được thống nhất với nhau về thẩm quyền bởi trước đây giao quyền này cho UBND tỉnh."

Ngoài ra, việc dùng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư dự án BT phải được tổng hợp và phản ánh vào ngân sách nhà nước. Như vậy, nguồn lực thực hiện dự án BT cũng là nguồn từ ngân sách nhưng bằng các tài sản khác thay vì tiền mặt.