Quy hoạch đô thị Việt Nam: Thiếu tiêu chí Xanh

> Toàn cảnh các vấn đề đô thị Việt Nam

> Căn hộ xanh xu hướng của tương lai

> Tiêu chí và giải pháp cho đô thị xanh Việt Nam

> Hà Nội sẽ là đô thị xanh

Đô thị xanh càng ngày càng trở nên quan trọng khi mà vấn đề ô nhiễm môi trường, ô nhiễm tiếng ồn ngày một gia tăng ở các đô thị lớn, người dân ngày càng ao ước được sở hữu ngôi nhà thoáng đãng trong không gian xanh, gần gũi với thiên nhiên nhưng vẫn tiện nghi.

Đô thị Việt Nam thiếu tiêu chí xanh

Theo ông Trần Ngọc Chính – Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, "đô thị xanh” là khái niệm mới xuất hiện, nhưng đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của người dân và các nhà đầu tư bất đống sản. Đô thị xanh càng ngày càng trở nên quan trọng khi mà vấn đề ô nhiễm môi trường, ô nhiễm tiếng ồn ngày một gia tăng ở các đô thị lớn, người dân ngày càng ao ước được sở hữu ngôi nhà thoáng đãng trong không gian xanh, gần gũi với thiên nhiên nhưng vẫn tiện nghi.

“Một đô thị xanh phải đạt 7 tiêu chí: Không gian xanh, công trình xanh, giao thông xanh, công nghiệp xanh, chất lượng môi trường đô thị xanh, bảo tồn cảnh quan thiên nhiên, danh lam thắng cảnh, công trình lịch sử, văn hóa, cộng đồng dân cư sống thân thiện với môi trường và thiên nhiên” - ông Chính cho biết.

Ông Lê Trọng Bình, Viện trưởng Viện Kiến trúc, Hội Kiến Trúc Sư Việt Nam cũng đưa ra 5 nhóm tiêu chí khung về kiến trúc Xanh bao gồm: Địa điểm bền vững; Sử dụng tài nguyên, năng lượng và công nghệ xanh; Chất lượng môi trường kiến trúc, môi trường đô thị; Tác động môi trường tự nhiên và môi trường nhân văn; Gìn giữ, bảo tồn, kế thừa và phát huy giá trị truyền thống.

Xét các tiêu chí trên đây, thì đô thị Việt Nam chưa thể "vươn" tới một đô thị xanh đúng nghĩa. Theo ông Lưu Đức Hải, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, để đối phó với hậu quả của tăng trưởng kinh tế và dân số nóng, Thái Lan đã đề xuất vấn đề đô thị xanh từ rất sớm.

Tại Việt Nam, chưa có một khái niệm rõ ràng cụ thể nào về đô thị xanh. Mặc dù trong các văn bản pháp luật, quy chuẩn, tiêu chuẩn cũng đã đề cập đến phần xanh trong đô thị, đó là hệ thống cây xanh mặt nước.

Hiện nay, tại các đô thị ở Việt Nam, chính quyền cũng như người dân ít chú ý đến tiêu chí xanh. Hầu hết, chỉ chú tâm xây dựng nhà gần với các tiện ích như trường, chợ, bệnh viện… Tuy nhiên, trong quá trình đô thị hóa, quá trình phát triển, rất cần một không gian xanh cho kiến trúc cảnh quan môi trường đô thị, cho ngôi nhà tiện nghi.

Quy hoạch đô thị cần phải đặt yếu tố “xanh” lên hàng đầu

Để thực hiện được các tiêu chí về đô thị “xanh”, ông Lưu Đức Hải cho rằng: Quy hoạch đô thị cần phải đặt yếu tố “xanh” lên hàng đầu. Không gian xanh đô thị không chỉ có cây xanh đường phố, công viên, mặt nước mà còn cần phải có cái nhìn toàn diện hơn bao gồm các hành lang xanh, vành đai xanh, thị trấn sinh thái, công viên sinh thái, khu sản xuất nông nghiệp chất lượng cao, vùng trồng hoa, vùng bảo tồn cây xanh, trục xanh cảnh quan.

Còn theo ông Lê Trọng Bình – Viện trưởng Viện Kiến trúc, Hội Kiến trúc sư Việt Nam, trong chiến lược và quy hoạch phát triển hệ thống đô thị của nước ta đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2030 còn thiếu định hướng phát triển đô thị sinh thái, đô thị xanh.

Mặc dù, một số khu đô thị  mới ở Hà Nội, TPHCM và đô thị lớn khác đã có các khu đô thị mới được quy hoạch và xây dựng theo hướng tiệm cận với mô hình khu đô thị xanh, khu đô thị sinh thái. Nhưng trên thực tế, do chưa có bộ tiêu chí về đô thị xanh, chưa có công trình nghiên cứu, khảo sát, đánh giá phân loại các đô thị Việt Nam theo các tiêu chí đô thị xanh nên nhiều khu đô thị hiện nay thường tự lập tiêu chuẩn theo kiểu “tự phong”, tùy cảm nhận đánh giá của nhà đầu tư và người dân sống trong khu đô thị” - ông Bình nói.

Một thực trạng khác là việc xây dựng đô thị xanh ở nước ta đang gặp phải trở ngại lớn nhất là hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội của đô thị còn rất thấp kém, đặc biệt là hệ thống công trình giao thông, hệ thống cấp nước, không gian xanh còn rất nhỏ bé...

Tuy vậy, ở góc độ là một chuyên gia trên thị trường bất động sản, ông Phan Thành Mai cho rằng, chính với những bất cập ấy và với nhu cầu ngày càng lớn của người dân về một không gian sống rộng rãi, thoáng mát thì đây sẽ là xu hướng của thị trường BĐS trong thời gian tới. “Những khu đô thị có nhiều không gian xanh sẽ ngày càng có giá. Cơ hội sẽ đến với những chủ đầu tư ngay từ bây giờ chú trọng yếu tố này” - ông Mai khẳng định.

Ông Nguyễn Thành Nam – Phó tổng giám đốc công ty CP Đầu tư Phát triển và Xây dựng Thành Đô cho biết, việc phát triển các đô thị xanh là một xu hướng tất yếu của các đô thị không chỉ ở Việt Nam mà còn trên thế giới. Cùng với quá trình phát triển kinh tế - xã hội trong những năm vừa qua khiến cho con người sống trong các khu đô thị cũng tỏ ra dễ tính hơn với môi trường ô nhiễm xung quanh mình như ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm tiếng ồn, rác thải, không gian sống chật chội... Nhưng khi xã hội phát triển đến một mức nào đó thì nhu cầu được sống trong một không gian “xanh” sẽ trở thành một yếu tố quan trọng trong cuộc sống.

Ông Nam cũng đưa ra dẫn chứng tại dự án The Empire mà doanh nghiệp đang triển khai tại Đà Nẵng với yếu tố mặt nước và cây xanh làm chủ đạo. Dự án sử dụng trục cảnh quan với hàng cây lớn và một dòng kênh nhân tạo chạy dọc 3 quảng trường lớn nối với nhau bằng một tuyến phố đi bộ được đầu tư bài bản và độc đáo nhất Việt Nam hiện nay. Với tuyến phố đi bộ đó, Công ty cũng đang xây dựng một không gian thương mại, văn hóa, lễ hội, ẩm thực để phục vụ không chỉ người dân trong dự án, mà còn là các du khách trong và ngoài nước.

Nhiều chuyên gia cho rằng, để có thể thực hiện được mô hình đô thị xanh, chủ đầu tư phải tốn chi phí đầu tư ban đầu nhiều hơn, thời gian thu hồi vốn lâu hơn trong khi hiệu quả từ công trình xanh lại đến sau thời gian dài.

Vì vậy, để xây dựng được đô thị xanh, ngay trong quy hoạch cần phải đồng bộ, đó là kiến trúc xanh, quy hoạch xanh, vị trí xây dựng xanh, bất động sản xanh... "Trong quá trình xây dựng, nên tập trung vào việc nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực gồm năng lượng, nước, vật liệu nhằm làm giảm ảnh hưởng của công trình trong quá trình sử dụng tới sức khỏe con người và môi trường" - GS. TSKH Đặng Hùng Võ, nói.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng cần có chính sách hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp hướng tới lợi ích lâu dài này. Đi kèm với chính sách ấy là chế tài quyết liệt của các cơ quan quản lý với các chủ đâu tư xây dựng các khu đô thị mới không tuân thủ các tiêu chí về không gian xanh.

Mỹ Anh - Hà Nam