Việc chi trả ban đầu cho một căn nhà ở xã hội (NOXH) là 20% tổng số tiền căn hộ, số còn lại sẽ được trả dần cả lãi lẫn gốc. Theo đó, trung bình mỗi tháng người dân phải trả từ 4,5-7,5 triệu đồng để sở hữu một căn hộ. Vì thế, thu nhập của gia đình phải gấp đôi hoặc gấp 3 mức chi trả trên mới đủ điều kiện để mua loại hình nhà ở này.
Tp.HCM đã phát triển thêm khoảng hơn 39 triệu m2 sàn xây dựng nhà ở trong giai đoạn 2011-2015, nâng diện tích nhà ở bình quân đầu người đạt hơn 17m2/người. TP đã hoàn thành 15 dự án NOXH với quy mô 2.442 căn, tổng diện tích sàn xây dựng 228.231m2. Có 13 dự án NOXH với tổng cộng 6.055 căn hộ được xây dựng trong 3 năm trở lại đây, trong đó 6 dự án thực hiện từ nguồn vốn ngân sách với 934 căn hộ và 7 dự án từ nguồn vốn ngoài ngân sách, cung ứng 5.121 căn hộ.
Các sở, ngành TP đánh giá, việc đầu tư xây dựng NOXH vẫn gặp nhiều khó khăn trong những năm 2011-2015 do điều kiện nguồn vốn ngân sách TP rất hạn hẹp nên chưa thể bố trí vốn trực tiếp đầu tư xây dựng NOXH.
Nhu cầu nhà ở của người thu nhập thấp tại Tp.HCM hiện rất cao, trong khi quỹ
NOXH còn khiêm tốn, người dân khó tiếp cận với loại hình nhà ở này.
Giám đốc Sở Xây dựng Tp. HCM ông Trần Trọng Tuấn khẳng định: “Ngoài nguồn cung còn hạn chế thì với mức chi trả hàng tháng để sở hữu một căn hộ thuộc các dự án NOXH còn khó khăn so với năng lực tài chính của người thu nhập thấp. Người thu nhập thấp không có nhà là vì thế".
Theo lý giải của ông Tuấn, NOXH của TP phát triển không tương xứng với nhu cầu nhà ở của người dân, bởi lượng người có nhu cầu nhà ở là rất lớn. Hơn nữa, đối với người thu nhập thấp, việc tiếp cận với NOXH còn nhiều khó khăn, vướng mắc.
Sở Xây dựng Tp. HCM cho hay, để tạo quỹ NOXH thuộc sở hữu nhà nước, TP đã chủ động thực hiện 2 phương thức. Một là, hoán đổi giá trị quyền sử dụng đất để đổi quỹ nhà. Tp.HCM không sử dụng vốn ngân sách để đầu tư NOXH mà chủ đầu tư tự ứng vốn xây dựng. Tuy nhiên, chủ đầu tư được quyền sử dụng đất khi đất do nhà nước trực tiếp quản lý bằng giá trị quyền sử dụng với diện tích dự án NOXH đã và đang đầu tư. Chủ đầu tư giao lại cho nhà nước quỹ NOXH sau khi đầu tư xây dựng xong, tương đương giá trị quyền sử dụng đất hóa đổi theo giá thị trường.
Hai là, chuyển đổi nhà ở tái định cư sang làm NOXH để tăng nguồn cung đáp ứng nhu cầu cao hiện nay. Cùng với đó, TP sẽ thực hiện chính sách hỗ trợ vay tiền mua nhà với lãi suất ưu đãi.
Sở Xây dựng đang tính đến một giải pháp để tạo quỹ đất cho NOXH là đề nghị TP ưu tiên sử dụng vốn ngân sách để di dời GPMB các quỹ đất khoảng 200-300 ha có quy hoạch chưa phải là đất ở nhưng vị trí gần nhà ga các tuyến metro để tạo quỹ đất sạch, rồi mới điều chỉnh quy hoạch với chức năng để phát triển NOXH.
Theo Sở Xây dựng Tp.HCM, để tăng nguồn cung và phát triển các dự án NOXH phù hợp hơn với nhu cầu của người dân, cần sớm lập quy hoạch phát triển NOXH. Cùng đó, triển khai đầu tư một cách đa dạng các loại hình NOXH để bán và NOXH cho thuê hướng tới mục đích phù hợp hơn với khả năng chi trả của người dân.
Đồng thời, TP sẽ thực hiện các quy định đảm bảo chất lượng NOXH và minh bạch, công khai trong việc tiếp cận nhà ở trong các dự án NOXH. Tránh tình trạng những người không thuộc đối tượng mua NOXH lợi dụng mua để đầu cơ, trong khi người thu nhập thấp vẫn không hưởng được chính sách nhà ở.
