Năm 2010, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 567/QĐ-TTg và một số nghị định khác về việc phê duyệt Chương trình phát triển vật liệu xây dựng không nung đến năm 2020.
Nhiều doanh nghiệp đã hào hứng đầu tư vào lĩnh vực vật liệu thân thiện với môi trường này. Điều đáng buồn là đa phần trong số đó không lớn được sau 7 năm ra đời, thậm chí nhiều doanh nghiệp đã chấp nhận rời bỏ sân chơi vật liệu không nung.
Sau 5 năm, dây chuyền sản xuất gạch không nung của anh Sáu chỉ là đống
sắt vụn.Cách đây gần 5 năm, người viết cùng một nhóm phóng viên theo dõi thị trường bất động sản có dịp đến dự lễ khởi công dây chuyền sản xuất gạch không nung của một anh chủ doanh nghiệp tên Sáu tại Hải Dương.
Lễ khởi công rất tưng bừng, với sự tham dự của nhiều cơ quan, ban ngành có liên quan. Thời gian này, vật liệu xây dựng không nung đang được đánh giá là vật liệu của tương lai, bởi thân thiện với môi trường và sản xuất - kinh doanh vật liệu không nung có triển vọng rất tốt… Anh Sáu tràn trề hy vọng vào lĩnh vực kinh doanh mới này.
Bẵng đi một thời gian dài, tôi gọi điện hỏi thăm anh Sáu sự phát triển của nhà máy, thì nghe anh than thở, dây chuyền gạch không nung hàng chục tỷ đồng của mình giờ đang "chết đứng". Những tưởng anh chỉ than quá lên, nhưng đến lúc về thăm nhà máy của anh, phóng viên thực sự sững sờ.
Dẫn người viết đi một vòng thăm dây chuyền sản xuất gạch không nung giờ đây đã trở thành đống sắt vụn vì bị bỏ không ngót ngét 5 năm trời, anh Sáu không quên dặn dò: "Nếu có chụp hình, nhà báo đừng lấy biển tên Công ty". Rồi anh than thở: “Thật không biết nói sao cho vừa, chúng tôi như bị bỏ rơi nhà báo ạ! Khi Nhà nước kêu gọi đầu tư phát triển vật liệu xây dựng không nung, chúng tôi phấn khởi lắm vì được hỗ trợ, nhưng sau thì không có sân chơi và còn nhiều khó khăn khác”.
Theo anh Sáu, anh có 5 người bạn đầu tư làm vật liệu xây dựng không nung, thì cả 5 đều chịu chung cảnh ngộ.
Mang câu chuyện này chia sẻ với ông Phạm Văn Bắc, Phó vụ trưởng Vụ Vật liệu xây dựng, Bộ Xây dựng trong một hội nghị về vật liệu xây dựng không nung, vật liệu xanh cho công trình, thì được ông cho biết: “Cơ quan chức năng không bỏ rơi doanh nghiệp, có chăng là các doanh nghiệp đầu tư tràn lan, mà không nắm rõ được thị trường, đặc tính khách hàng”.
Tuy nhiên, ông Bắc cũng thừa nhận một thực tế, đến nay, sau gần 7 năm thực hiện chương trình phát triển vật liệu xây dựng không nung theo phê duyệt của Chính phủ, việc tiêu thụ sản phẩm này còn chậm so với công suất thiết kế.
Báo cáo của Bộ Xây dựng về tình hình đầu tư lĩnh vực vật liệu xây dựng không nung cho thấy, năm 2014, tổng công suất thiết kế của vật liệu xây dựng không nung đạt khoảng 5 tỷ viên (quy tiêu chuẩn); trong đó, gạch bê tông đạt 4,1 tỷ viên, gạch nhẹ đạt 0,9 tỷ viên. Năm 2015, tổng công suất thiết kế đạt khoảng 6,5 tỷ viên; trong đó, gạch bê tông đạt 5,6 tỷ viên, gạch nhẹ đạt 0,9 tỷ viên. Đến năm 2016, tổng công suất thiết kế đạt khoảng 7 tỷ viên; trong đó, gạch bê tông đạt công suất 6 tỷ viên, gạch nhẹ khoảng 1 tỷ viên.
Hiện tại, trên toàn quốc, có 3 dây chuyên sản xuất tấm Acotec. Ngoài 3 chủng loại sản phẩm chính trên, vật liệu xây dựng không nung còn có các sản phẩm khác như tấm tường bê tông rỗng, tấm tường thạch cao, tấm 3D, gạch đá ong, đá chẻ, vật liệu xây dựng không nung từ đất đồi và phế thải xây dựng, phế thải công nghiệp, gạch silicát... Tuy nhiên, chỉ có tấm tường thạch cao được sản xuất và sử dụng rộng rãi, còn các chủng loại khác có thị trường nhỏ, các doanh nghiệp cũng ít quan tâm đầu tư. Sản lượng tấm tường sản xuất năm 2014, 2015 và 2016, cả nước có 3 dây chuyền, tổng công suất đạt 35 triệu m2/năm.
Theo số liệu của Bộ Xây dựng, từ năm 2014 đến nay chỉ có duy nhất sản phẩm tấm tường thạch cao là cung - cầu cân đối, trong khi các sản phẩm gạch bê tông, gạch nhẹ có lượng tồn kho từ năm 2014 - 2016 lần lượt là 1,3 tỷ viên và 0,39 tỷ viên.
Việc tiêu thụ gặp nhiều khó khăn nên các doanh nghiệp chỉ sản xuất cầm chừng, rất nhiều doanh nghiệp sản xuất không đạt công suất thiết kế. Giai đoạn 2014 - 2016, tình hình tiêu thụ vật liệu không nung tăng qua từng năm, phần nào kích thích các doanh nghiệp đầu tư nhưng không đáng kể.
Qua số liệu điều tra của Bộ Xây dựng, tình hình sản xuất của gạch xi măng đã từng bước tăng trên phạm vi toàn quốc, manh hơn là các tỉnh phía Bắc, có nhà máy đã phát huy 100% công suất. Tuy nhiên, với gạch bê tông bọt sản xuất rất chậm, mặc dù công suất đầu tư của các dây chuyền không cao.
Vì sao vật liệu xây dựng không nung được đầu tư mạnh, nhiều chủng loại nhưng không phát huy được thế mạnh của nó trong thị trường vật liệu xây dựng Việt Nam? Báo Đầu tư Bất động sản sẽ đi tìm câu trả lời trong số tới.
