Chuyên gia đề xuất để người dân tự đăng ký giá đất

Khung giá đất theo quy định hiện hành do Chính phủ ban hành. Các tỉnh, thành trên cả nước sẽ căn cứ vào đó để ban hành bảng giá đất.

Bảng giá đất được sử dụng trong các trường hợp như tính giá trị quyền sử dụng đất; tính lệ phí và phí trong sử dụng, quản lý đất đai; tính thuế sử dụng đất... Song, nguyên Cục Trưởng Cục quản lý công sản thuộc Bộ Tài chính, PGS.TS Nguyễn Văn Xa cho hay, so với giá thị trường, giá đất nhà nước quy định luôn thấp hơn rất nhiều.

Đại diện Bộ Tài chính thông tin: "Ở một số nơi thuộc Hà Nội, Tp.HCM, giá đất lên tới 1,3 tỷ đến 1,4 tỷ đồng mỗi m2 nhưng khung giá đất cao nhất của nhà nước vẫn chỉ là 162 triệu đồng". Vì bảng giá đất không phù hợp với thực thế thị trường nên để đạt mức giá thấp nhất 8 triệu đồng/m2, Tp.HCM đã nhiều lần điều chỉnh mức bồi thường khi giải phóng mặt bằng.

Tại khu tứ giác vàng 2-4-6 Hai Bà Trưng (quận 1, Tp.HCM), giá đất cao nhất vào khoảng 1,3 tỷ đồng/m2. (Ảnh: Hữu Khoa)

Trước thực trạng đó, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên - Môi trường, GS. Đặng Hùng Võ đề xuất thực hiện cơ chế người dân tự đăng ký giá đất thuộc quyền sử dụng của mình. "Bước đầu chúng ta có thể dùng mức đăng ký này để tham khảo, sau đó sẽ sử dụng vào một số việc nhất định", ông Võ cho hay.

Trước đây, kiến nghị để người dân tự đăng ký giá đất đã được đưa vào dự thảo Luật Đất đai năm 2003 nhưng không được chấp thuận. Nhiều nước trên thế giới đã cho phép người dân đăng ký giá đất mà cá nhân đang sử dụng làm căn cứ bồi thường khi nộp thuế đất hoặc khi thu hồi đất. 

GS. Đặng Hùng Võ phân tích: "Khi đó, nếu người dân lựa chọn giá đất cao thì lúc nhà nước thu hồi, tiền bồi thường sẽ lớn, nhưng họ lại phải đóng tiền thuế nhiều hơn". Tại Philippines và Indonesia, cơ quan có thẩm quyền thu thuế đất 1% thì Việt Nam chỉ thu 0,03%. Ông Võ cho biết, nhiều nước thu thuế đất "đủ để phát triển đô thị thì Việt Nam phải phát triển bằng nguồn vốn vay ODA".

GS. Đặng Hùng Võ đề xuất để người dân tự đăng ký giá đất thuộc quyền sử dụng của mình. (Ảnh: Ngọc Thành)

Theo thông tin từ PGS Nguyễn Đình Thọ (Cục Kinh tế và Phát triển quỹ đất, Tổng cục quản lý đất đai, Bộ Tài nguyên Môi trường), người dân Singapore và Đài Loan tự khai giá nhà đất. Nếu giá cao thì họ phải trả thuế nhiều, nếu giá thấp thì nhà nước sẽ thực hiện quyền tiên mãi, mua lại mảnh đất đó. Điều này buộc người dân phải tự xác định giá đất ở mức hợp lý.

Trong tương lai, Việt Nam có thể định hướng thực hiện đề xuất trên của GS. Đặng Hùng Võ. Ông Thọ cho rằng, bởi cần có thời gian để chuẩn bị các điều kiện. Ví dụ, để thực hiện quyền tiên mãi thì phải xác định tổ chức nào đứng ra mua lại đất của các gia đình xác định mức giá thấp hơn giá thị trường.

Hiện tại, Việt Nam đang thu thuế theo bảng giá đất. Vậy nên, nếu muốn xác định theo giá người dân đăng ký thì phải quy định rõ trong luật. Thế nên, muốn thực thi đề xuất trên của ông Võ cần có thời gian chuẩn bị.

Phó Hiệu trưởng Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Cường bày tỏ quan điểm, Việt Nam cần xây dựng Bộ luật đất đai vì các chính sách liên quan liên tục được điều chỉnh trong thời gian qua nhưng vẫn còn nhiều hạn chế.

Theo vị này: "Ngân sách nhà nước thu được từ đất đai hiện chưa đáng kể, nhiều bất cập trong công tác quản lý đất đai còn tồn tại gây bức xúc cho người dân. Chúng tôi sẽ tiếp tục tổ chức hội thảo để tiếp thu ý kiến của các chuyên gia, từ đó góp ý cho dự thảo Luật đất đai sửa đổi trong thời gian tới".