Nhiều vùng nông thôn các huyện ngoại thành Tp.HCM hiện đã thành khu đô thị, phố phường khang trang hiện đại. Tuy nhiên, bộ máy chính quyền tại những khu vực này vẫn quản lý xã hội theo mô hình ấp, xã nông thôn. Điều này đã khiến nảy sinh nhiều bất cập...
Bộ máy quản lý ấp khó quản lý các khu đô thị
Khi các khu đô thị "mọc" lên tại các ấp
Khu đô thị mới Trung Sơn nằm liền kề khu Phú Mỹ Hưng, quận 7 đã được xây dựng hạ tầng kỹ thuật đô thị hoàn chỉnh, nhà cửa và hệ thống giao thông khá khang trang. Khu vực này hoàn toàn không còn là vùng nông thôn, không còn hộ nông sản xuất nông nghiệp, hơn nữa đã có trên 200 DN hoạt động, "mọc" lên các khu nhà ở cao tầng, biệt thự, nhiều nhà nghỉ, khách sạn...
100% hộ dân tại đây sống chủ yếu bằng các dịch vụ nhà nghỉ, buôn bán, sản xuất công nghiệp, hoặc là cán bộ - công chức. Dù đã đô thị hóa từ lâu, đến hiện nay, khu đô thị mới này vẫn còn là ấp 4B, xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh.
Xã Phước Kiển, huyện Nhà Bè hiện đã chuyển thành đô thị hiện đại với hàng loạt cao ốc. Ngay đầu xã, dọc theo hai trục đường lớn Nguyễn Hữu Thọ và Lê Văn Lương là những cao ốc 20-30 tầng san sát nhau, quy mô hàng ngàn căn hộ. Khu vực huyện Bình Chánh và Hóc Môn cũng đô thị hóa nhanh chóng.
Các xã, thị trấn dọc quốc lộ 1 và 22 như Bà Điểm, Hóc Môn thuộc huyện Hóc Môn, Tân Túc, Tân Kiên thuộc huyện Bình Chánh không còn dáng dấp của vùng nông thôn ven đô với nhà cửa xen lẫn vườn cây... Hiện nay, những khu vực này đã là nhà phố san sát.
Ông Nguyễn Văn Hồng, Phó chủ tịch UBND huyện Bình Chánh cho biết, các địa phương trong huyện như Bình Hưng, Phong Phú, Đa Phước, Tân Túc, Tân Kiên, Phạm Văn Hai đều đã thành đô thị. Các đô thị, khu sản xuất công nghiệp thay dần ruộng vườn, đã thu hút nhân lực lao động đổ về, làm quy mô dân số của huyện tăng nhanh. Trong 10 năm, dân số huyện Bình Chánh từ 240.000 người tăng lên trên 600.000 người, chủ yếu là tăng cơ học. Gần đây, tốc độ tăng dân số lại càng nhanh hơn. Mỗi năm, số lượng tăng tương đương dân số một xã.
Cần chuyển mô hình quản lý
Sau khi đô thị hóa, mô hình quản lý xã, ấp giống như chiếc áo cũ quá chật. Việc quản lý hành chính, an ninh trật tự, quy hoạch, xây dựng khu đô thị theo đó đã trở thành gánh nặng đè lên vai cán bộ chính quyền, công an cấp xã. Khi được hỏi về tình hình công việc, các cán bộ từ ấp, đến xã và huyện ở khu đô thị hóa đều cho rằng họ đã quá sức. Điểm bất cập lộ rõ nhất là mô hình quản lý khu đô thị bằng ấp, xã đã không còn phù hợp, chất lượng cán bộ công chức, nhân viên chưa đủ sức đáp ứng.
Riêng việc cấp giấy phép xây dựng nhà ở cho người dân cũng không dễ dàng. Theo quy định hiện hành, cấp xã cấp giấy phép xây dựng cho hộ gia đình. Với năng lực cán bộ cấp xã hiện nay chắc chắn sẽ gặp thách thức lớn khi xét cấp phép xây dựng nhà ở có quy mô tương đối lớn, yếu tố kỹ thuật phức tạp.
Ông Bùi Trung Hiếu, Chủ tịch UBND xã Phước Kiển, cho biết, xã này có diện tích trên 1.500ha, tuy không quá rộng lớn nhưng có nhiều cao ốc, dân số đã lên đến 24.000 người. Khi có thêm một cao ốc được đưa vào sử dụng, dân số lại đột ngột tăng lên cả ngàn người.
Đô thị hóa nhanh, nhiều DN hoạt động, xã đã tự chủ nguồn thu. Tuy nhiên, công tác quản lý, điều hành thực tế lại gặp không ít khó khăn. Ông Nguyễn Văn Hồng, Phó Chủ tịch UBND huyện Bình Chánh cho biết, đảm nhiệm công việc từ cán bộ văn phòng UBND huyện, lãnh đạo xã, nay giữ chức vụ phó chủ tịch UBND huyện, ông chứng kiến sự đổi thay nhanh chóng của huyện đã bộc lộ những bất cập của mô hình quản lý cũ. Do đó, điều cần thiết hiện nay là phải thay đổi mô hình quản lý phù hợp.
