Về việc cưỡng chế thu hồi đất

Tôi nghe nói khi Nhà nước tiến hành giải tỏa đất, việc bồi thường phải dựa trên sự thỏa thuận của chủ đầu tư với các hộ dân, chính quyền không được cưỡng chế. Xin hỏi, có đúng như vậy không và Nhà nước được quyền cưỡng chế thu hồi đất trong trường hợp nào?

Trần Văn Cường (xã Tân Thông Hội, huyện Củ Chi, TPHCM)

Trả lời: 

- Theo Điều 36 Nghị định 181 ngày 29-10-2004 của Chính phủ, Nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng; thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế.

Ở diện thứ nhất, Nhà nước thu hồi đất trong những trường hợp như sử dụng đất để xây dựng các công trình công cộng không nhằm mục đích kinh doanh; chỉnh trang, phát triển đô thị và khu dân cư nông thôn… Ở diện thứ hai, Nhà nước thu hồi đất trong các trường hợp như sử dụng đất để đầu tư xây dựng khu công nghiệp, khu công nghệ cao…

Ngoài ra, theo Khoản 6, Điều 36 Nghị định 181, Nhà nước không thu hồi đất vào mục đích phát triển kinh tế đối với các dự án không thuộc quy định hoặc trong trường hợp nhà đầu tư nhận chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất của người đang sử dụng đất.

Nếu dự án ông nêu thuộc diện thứ nhất và thứ hai và không thuộc trường hợp nêu tại Khoản 6, Điều 36 Nghị định 181, Nhà nước có quyền thu hồi đất. Việc cưỡng chế thu hồi đất được thực hiện khi có đủ các điều kiện theo quy định tại Điều 32 Nghị định 69 ngày 13-8-2009 của Chính phủ (bao gồm: đã thực hiện đúng trình tự, thủ tục về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; quá 30 ngày kể từ thời điểm phải bàn giao đất mà người có đất bị thu hồi không bàn giao đất cho tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng; có quyết định cưỡng chế của UBND cấp có thẩm quyền đã có hiệu lực thi hành; người bị cưỡng chế đã nhận được quyết định cưỡng chế hoặc quyết định này đã được niêm yết tại trụ sở UBND cấp xã nơi có đất thu hồi…).

Luật gia Nguyễn Văn Khôi