HoREA kiến nghị thực hiện điều tra xã hội học trước khi thu hồi đất

Theo HoREA, trong những năm qua, khi Nhà nước thu hồi đất và thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại một số dự án đã xảy ra một số vấn đề như người dân không dự họp thông báo thu hồi đất, không hợp tác trong quá trình đo đạc, kiểm đếm, không nhận tiền bồi thường hỗ trợ, không chấp hành quyết định của cơ quan có thẩm quyền, không bàn giao đất thu hồi.

Đặc biệt, một số trường hợp khiếu nại, khiếu kiện gay gắt, tụ tập đông người, tiềm ẩn nguy cơ gây bất ổn xã hội. Ngoài ra, không ít trường hợp không nhận nền hoặc nhà tái định cư dẫn đến dư thừa.

Đơn vị này cho hay, một trong những nguyên nhân dẫn tới thực trạng trên là do là thiếu công tác điều tra xã hội học và chất lượng các cuộc họp trực tiếp với người dân trong khu vực có đất thu hồi không cao, không phản ánh đầy đủ nhu cầu, tâm tư, nguyện vọng, hoàn cảnh của người có đất thu hồi. Hệ quả là, công tác xây dựng chính sách cũng như phương án hỗ trợ, bồi thường, tái định cư chưa sát thực tế, chưa đáp ứng nhu cầu của người dân.

HoREA kiến nghị cần điều tra xã hội học trước khi thu hồi đất.

Luật Đất đai quy định, cơ quan có thẩm quyền phải thông báo thu hồi đất, phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư đến người dân trong khu vực có đất thu hồi. Mục đích là để người dân hiểu rõ chủ trương, tham gia trao đổi dân chủ để bảo vệ quyền lợi hợp pháp và các nghĩa vụ của mình khi Nhà nước thu hồi đất.

Vậy nhưng, hiện Luật Đất đai chưa có quy định về công tác điều tra xã hội học trong quá trình thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư ngay từ thời điểm đầu tiên thông báo chủ trương thu hồi đất cũng như xuyên suốt quá trình thực hiện.

Trong khi đó, việc điều tra xã hội học sẽ giúp cho cơ quan Nhà nước nắm được nhu cầu, sinh kế, hoàn cảnh, tâm tư, nguyện vọng của người có đất bị thu hồi, giúp công tác thu hồi đất, hỗ trợ, bồi thường sát thực tế và phù hợp với nhu cầu của người dân. Qua đó, sẽ tránh được tình trạng dư thừa nhà tái định cư như những năm gần đây.

Vậy nên, HoREA kiến nghị bổ sung vào dự thảo nội dung quy định công tác điều tra xã hội học trong quá trình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Việc này sẽ được thực hiện ngay từ thời điểm đầu tiên thông báo chủ trương thu hồi đất để thống nhất với quy định tại điều 38 Quyết định số 28/2018/QĐ-UBND của UBND Tp.HCM ban hành ngày 9/8/2018.

Cùng với đó, HoREA cũng rất hoan nghênh Quyết định số 28/2018/QĐ-UBND ban hành Quy định về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn Tp.HCM quy định suất tái định cư tối thiểu là 30m2 căn hộ chung cư hoặc 45m2 đối với nền nhà để hỗ trợ cho đối tượng tái định cư.

Trong trường hợp có sự chênh lệch giữa giá trị căn hộ, nền đất hộ dân được bố trí với số tiền hộ dân nộp lần đầu sẽ được trả góp với thời hạn tối đa là 15 năm và được tính theo lãi suất tiền gửi không kỳ hạn. Mặt khác, nếu có khó khăn khi đến nơi ở mới, chưa có việc làm ổn định thì được chậm trả tiền mua nhà hoặc hoãn trả tiền thuê nhà trong thời hạn không quá 5 năm.