Tp.HCM: Thí điểm bỏ giấy phép xây dựng đối với nhà riêng lẻ

Theo đó, khi làm nhà, người dân chỉ cần đăng ký xây dựng dựa trên các chỉ tiêu quy hoạch, quy chế quản lý kiến trúc quy hoạch hoặc thiết kế đô thị đã được công bố.

Bỏ thủ tục xin cấp phép xây dựng với những khu có quy hoạch 1/500

Việc thí điểm bỏ thủ tục cấp phép xây dựng chỉ áp dụng đối với các khu dân cư đã được quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 (quy định rõ số tầng, chiều cao, lộ giới đường, hẻm, quy mô xây dựng...). Lãnh đạo UBND quận 7 cho biết, sau khi được giao nhiệm vụ, UBND quận 7 đang tiến hành thuê đơn vị tư vấn để thực hiện việc lập quy chế quản lý kiến trúc đối với một số khu vực đã ổn định để thực hiện chủ trương này.

Người dân tại Quận 7, TpHCM khi xây dựng nhà sẽ không phải
xin phép xây dựng

Theo luật Xây dựng, nhà ở riêng lẻ để được cấp phép xây dựng phải phù hợp quy hoạch chi tiết xây dựng, tức quy hoạch 1/500 đã được cơ quan nhà nước phê duyệt.

Nếu chủ trương này được áp dụng rộng rãi sẽ tạo thuận lợi rất lớn cho người dân trên địa bàn Tp.HCM. Bởi hiện nay thủ tục xin phép xây dựng đối với khu dân cư hiện hữu phải qua 6 bước. Đầu tiên là phải lập bản vẽ nội nghiệp (ranh, mốc, tọa độ), sau đó vẽ bản vẽ kỹ thuật của căn nhà (mặt dựng, chiều ngang, chiều cao), hồ sơ xin cấp phép xây dựng nộp vào bộ phận một cửa của Phòng Quản lý đô thị, từ đây Phòng Quản lý đô thị sẽ kiểm tra thực tế khu đất. Nếu đầy đủ, theo quy định khoảng 21 ngày sau, Phòng Quản lý đô thị sẽ cấp phép xây dựng (CPXD). Tuy nhiên, thông thường 1 tháng sau mới có CPXD trong đó quy định cụ thể với chiều cao, khoảng lùi theo quy hoạch 1/2.000.

KTS Đinh Ngọc Tuấn cho rằng, cần đơn giản hóa các thủ tục hành chính, nhà riêng lẻ cũng chỉ cần làm như nhà đất trong dự án 1/500. Nghĩa là chỉ cần làm bản vẽ kỹ thuật, khi nộp hồ sơ lên, cơ quan chức năng chỉ cần nhìn bản vẽ là biết có đúng hay không, trả lời cho người dân ngay được. Cơ quan chức năng sẽ lưu bản vẽ đó để sau này làm thủ tục hoàn công và xử lý nếu có sai phạm.

“TP giao quận 7 thí điểm không cần CPXD là hợp lý do hiện nay phần lớn đất ở đây đã có quy hoạch 1/500, chỉ còn một ít là đất quy hoạch 1/2.000 nên làm rất dễ. Tuy nhiên, nếu triển khai đại trà trên toàn TP thì sẽ rất khó khăn bởi ngay cả khi CPXD vẫn còn xảy ra nhiều vụ xây dựng sai phép, khâu hậu kiểm vẫn còn rất kém và đặc biệt là vấn đề cán bộ quản lý xây dựng vẫn còn rất bất cập. Do vậy, chỉ cần thủ tục CPXD được đơn giản hóa như đối với dự án 1/500 là đã quá tốt rồi”, ông Tuấn phân tích.

Cần đồng bộ hệ thống

Một lãnh đạo thuộc Phòng quản lý đô thị cho biết, chủ trương này áp dụng ở quận 7 thì còn khả thi vì quận 7 gần như phủ hết quy hoạch 1/500, còn toàn TP thì mới phủ quy hoạch 1/2.000. Trong khi quy chế quản lý đô thị (tương đương như 1/500) cũng chỉ mới triển khai tại một số tuyến đường nên việc người dân chỉ cần đăng ký, không cần CPXD trên phạm vi toàn địa bàn TP là rất khó thực hiện. Không những vậy, không phải nhà dân nào khi xây dựng nhà ở cũng thuê thiết kế nhà mà thường thuê các nhà thầu địa phương tự lên ý tưởng, tự xây dựng theo kinh nghiệm. Vì vậy, nếu không có sự kiểm soát, hậu kiểm hay chế tài của cơ quan chức năng thì hậu quả phải xử lý về sau sẽ vô cùng lớn.

Ông Nguyễn Hoài Nam, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch đô thị Tp.HCM nhận xét chủ trương này “nghe” thì rất tốt, nhưng vấn đề là hiện nay việc xây dựng sai phép, không phép vẫn tràn lan bất chấp việc căn nhà đó đã được CPXD với chỉ tiêu rất cụ thể. Đặc biệt là có nhiều hành vi, cách làm ảnh hưởng đến các ngôi nhà xung quanh, dễ dẫn đến khiếu nại, khiếu kiện. Một số nước không áp dụng CPXD vì họ đã có quy định các công ty kiến trúc tự chịu trách nhiệm về bản vẽ của mình. Điển hình như tại Úc, Pháp, người dân muốn xây như thế nào phải vẽ ra và treo trước nhà, kiến trúc sư phải ký tên lên đó, bà con xung quanh sẽ biết căn nhà đó xây dựng như thế nào, có đảm bảo khoảng lùi, chiều cao hay không và họ sẽ giám sát luôn. Người dân kiểm soát lẫn nhau, cơ quan công quyền không cần kiểm soát làm gì. Nhưng kiến trúc sư sẽ phải chịu trách nhiệm nếu để xảy ra sai phép. Việt Nam lại không có chế tài đó, vậy khi người dân xây sai, tư vấn làm sai, ai sẽ chịu trách nhiệm?

Nhiều ngôi nhà xây sai phép bất chấp việc đã được cấp giấy phép xây dựng

Liên quan đến vấn đề này, ông Trần Trọng Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng TP cho biết, đây chỉ mới là ý tưởng của TP giao cho quận 7 làm thí điểm. Việc CPXD là một thủ tục hành chính nhằm mục đích đánh giá về pháp lý và kỹ thuật của một công trình để từ đó xác định có đủ điều kiện khởi công hay chưa. Vì vậy, thực hiện đăng ký xây dựng nhà ở riêng lẻ thay cho thủ tục CPXD chỉ có thể thực hiện khi đảm bảo đủ các điều kiện nhất định. Cơ quan quản lý cần phải đảm bảo các điều kiện quản lý hiện đại, với cơ sở dữ liệu đầy đủ và liên thông. Đặc biệt là phải công khai, minh bạch các thông tin đó, gắn liền với các tiện ích cho người dân.

Miễn cấp phép xây dựng sẽ giảm bớt công sức cho người dân nhưng không
dễ triển khai đại trà trên toàn TP. Ảnh: Gia Khiêm

Ông Tuấn nhận định, trong điều kiện hiện nay, khi năng lực quản lý của cơ quan nhà nước, đơn vị tư vấn, trình độ dân trí, trong đó có ý thức tuân thủ pháp luật của người dân vẫn còn hạn chế thì chưa thể thực hiện được không CPXD mà chỉ cần đăng ký khi xây dựng nhà riêng lẻ. “Một số nước đã làm được điều này và chúng ta cần phải nghiên cứu thêm, phải có lộ trình để thực hiện cụ thể. Điều quan trọng là phải tiếp tục thực hiện cải cách hành chính đối với thủ tục CPXD theo hướng tiện ích nhất, dễ làm nhất để người dân thực hiện dễ dàng thực hiện, đảm bảo thực hiện quyền sở hữu về nhà ở của công dân”, ông Tuấn cho hay.