Qua thanh tra 38 dự án phát triển nhà ở, khu đô thị và quản lý sử dụng quỹ nhà, quỹ đất để lại tại Hà Nội giai đoạn 2002 - 2014, Thanh tra Chính phủ phát hiện hàng loạt sai phạm xây dựng trong quá trình triển khai dự án.
Trên 1.562 tỷ đồng sai phạm xây dựng
Qua thanh tra, tổng số tiền sai phạm được phát hiện lên tới trên 1.562 tỷ đồng. Trong đó có 733 tỷ đồng số tiền sử dụng đất chưa nộp tại lô đất CT2, Khu đô thị Kim Văn - Kim Lũ và trên 611 tỷ đồng do việc xác định các nghĩa vụ tài chính của chủ đầu tư chưa nộp, chưa đủ và chưa đúng.
Mặt khác, còn có khoảng 206 tỷ đồng do các chủ đầu tư dự án điều chỉnh quy hoạch xây dựng, quy hoạch sử dụng đất,… nhưng không thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với phần diện tích tăng thêm. Cùng với đó, Thanh tra Chính phủ phát hiện hơn 12 tỷ đồng do xác định tiền sử dụng đất của dự án sai vị trí quy định tại bảng giá đất.
Để giải quyết thực trạng trên, Chủ tịch UBND TP Hà Nội được giao trách nhiệm xem xét, kiểm tra, xử lý và thu hồi về ngân sách TP số tiền trên 509 tỷ đồng. Trong số này có hơn 483 tỷ đồng tiền sử dụng đất do chủ đầu tư dự án lô CT2 thuộc Khu đô thị Kim Văn - Kim Lỹ chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính (Doanh nghiệp tư nhân xây dựng số 1 Điện Biên phải nộp hơn 142 tỷ đồng, Vinaconex 2 phải nộp hơn 340 tỷ đồng).
Bên cạnh đó, Thanh tra Chính phủ yêu cầu, đối với các sai phạm nêu trên sẽ thu hồi hơn 1.053 tỷ đồng vào tài khoản tạm giữ của Thanh tra Chính phủ.
Theo yêu cầu của Thanh tra Chính phủ, UBND TP Hà Nội tổ chức kiểm điểm trách nhiệm của cá nhân, tập thể qua các thời kỳ để xảy ra các sai phạm đó. Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ yêu cầu dựa vào kết quả kiểm điểm phải có biện pháp xử lý đối với những cá nhân, tập thể trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, với các hành vi nếu có dấu hiệu cấu thành tội phạm sẽ chuyển cơ quan điều tra xem xét, xử lý theo quy định hiện hành.
Thanh tra Chính phủ phát hiện hàng loạt sai phạm trong quá trình triển khai
38 dự án bất động sản. (Ảnh minh họa)
Phát hiện nhiều sai phạm trong việc thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai
Việc thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai có nhiều vấn đề sai phạm, kết luận của Thanh tra Chính phủ nêu rõ. Ví dụ như việc tính toán và phê duyệt giá thu tiền sử dụng đất đối với dự án đầu tư khu đô thị, khu nhà ở không căn cứ vào Thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính.
Liên ngành Hà Nội đã trình UBND TP khi xác định giá tiền sử dụng đất của các dự án trong giai đoạn này theo phương pháp thặng dư. Tuy nhiên, tổng chi phí phát triển dự án đã đưa vào một số khoản phí không đúng quy định như chi phí dự phòng, chi phí giải phóng mặt bằng, thuế VAT, lãi vay ngân hàng… để giảm trừ. Thế nên, trong khi ngân sách nhà nước bị thất thu khoản tiền lớn (khoảng hơn 6.000 tỷ đồng) thì chủ đầu tư lại được hưởng lợi về kinh tế.
Kết quả thanh tra cho biết, có 21/38 dự án tính chưa đủ, chưa đúng nghĩa vụ tài chính. Đó là các dự án như: Khu nhà ở để bán tại Sài Đồng (Long Biên) của Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà Hà Nội (HANDICO), số tiền sai phạm được xác định 22 tỷ đồng. Dự án khu đô thị mới Việt Hưng - Long Biên của Tổng công ty Phát triển Nhà và Đô thị (HUD), số tiền sai phạm khoảng 44 tỷ đồng; dự án chung cư 18 tầng giai đoạn 1 tại 671 Hoàng Hoa Thám do Tổng công ty Viglacera đầu tư, số tiền sai phạm trên 37 tỷ đồng;… Đặc biệt, tổ hợp đa năng 28 tầng thuộc dự án làng quốc tế Thăng Long của HANDICO là dự án có số tiền sai phạm lớn nhất, khoảng trên 247 tỷ đồng.
Do xác định sai vị trí, có dự án sai mức giá quy định trong bảng giá đất ban hành hàng năm. Một số dự án chủ đầu tư tự ý điều chỉnh quy hoạch xây dựng, quy hoạch đất nhưng không thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với phần diện tích thay đổi, khiến ngân sách nhà nước thất thu khoảng 205,9 tỷ đồng. Đáng chú ý, trong đó có một số dự án lớn như dự án khu đô thị mới Dịch Vọng của CTCP phát triển đô thị Từ Liêm; dự án khu đô thị Xa La do Doanh nghiệp tư nhân xây dựng số 1 Điện Biên đầu tư; dự án nhà ở cao tầng ô đất CT2, khu đô thị mới Trung Văn của CTCP BĐS Viettel;…
Một số dự án đã được giao đất trong thời gian dài nhưng sở ngành không tham mưu trình UBND TP phê duyệt giá thu tiền sử dụng đất nên chủ đầu tư không có cơ sở nộp tiền sử dụng đất. Vậy nhưng, chủ dự án vẫn đầu tư xây dựng, bán căn hộ, ước tính số tiền sai phạm lên tới 733 tỷ đồng.
Qua thanh tra, Thanh tra Chính phủ cũng phát hiện nhiều sai phạm về quy hoạch làm tăng diện tích đất xây dựng, tăng diện tích tầng hầm, tăng diện tích sàn xây dựng, sử dụng diện tích đất thuê sai quy hoạch tại một số dự án… Song, cơ quan chức năng chưa xác định được phần diện tích tăng thêm và chưa thu đủ tiền sử dụng đất. Điển hình là các dự án: Khu đô thị Nam Thăng Long (Ciputra) của Công ty TNHH Phát triển đô thị Nam Thăng Long; khu đô thị mới Nghĩa Đô - Dịch Vọng của Công ty TNHH MTV quản lý kinh doanh phát triển nhà Hà Nội; khu nhà ở Trung Văn do CTCP Xây dựng 3 (Vinaconex 3) đầu tư; dự án khu đô thị TP giao lưu Từ Liêm của CTCP ĐTXD Quốc tế Vigeba…
Nhiều doanh nghiệp trong diện thanh tra tỏ ý không đồng tình với kết luận thanh tra khi đưa ra các yêu cầu như loại bỏ chi phí dự phòng (dù Bộ Tài chính có quy định hướng dẫn) hoặc yêu cầu nộp thuế sử dụng đất cả phần đất thuê làm bãi đỗ xe, nhà trẻ,... Một số chủ đầu tư cho rằng, Thanh tra Chính phủ đã không tính đến những vấn đề thực tế như việc nộp 20% quỹ đất cho TP, thời điểm thị trường nhà đất trầm lắng, doanh nghiệp bán lại một phần số lượng căn hộ cho TP cũng không được tiếp nhận... Điều đáng nói là, một số doanh nghiệp tỏ ra khá bất ngờ với nội dung thanh tra bởi họ không hề nhận được kết luận thanh tra này.
