Phí mặt bằng tại Việt Nam cao gấp 2 - 3 lần so với nhiều nước

Chủ tịch Tập đoàn Liên Thái Bình Dương, ông Johnathan Hạnh Nguyễn trong một lần trao đổi tại Diễn đàn CEO Forum năm 2014 đã cho biết, đối với thị trường bán lẻ thì cạnh tranh về mặt bằng là khốc liệt nhất. Nhưng hiện tại, chi phí này ở Việt Nam lại chiếm tỷ lệ ngất ngưỡng, cao hơn gấp 2 lần so với nhiều nước khác. Đây thực sự là điều đáng lo ngại với thị trường bán lẻ của nước ta.

Bởi, theo sự phân tích của ông Johnathan Hạnh Nguyễn thì chi phí cao sẽ gây áp lực cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Những mặt bằng đẹp, có vị trí thuận lợi, đầy đủ các tiện ích thì giá thuê lại quá cao khiến các doanh nghiệp có quy mô trung bình không đủ nguồn lực để chi trả chi phí. Từ đó, vô hình họ bị lép vế trước các đối thủ quốc tế vốn mạnh về tiềm lực kinh tế, giàu kinh nghiệm và có thương hiệu. Nếu tình trạng này kéo dài thì khi đất nước hội nhập sâu rộng hơn, khả năng cạnh tranh của các công ty nội địa bị sụt giảm là điều khó tránh.

Thực tế, hiện nay phí mặt bằng là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến hiện trạng các chuỗi ăn uống và bán lẻ nội địa bị lép vế hơn so với hầu hết các chuỗi của nước ngoài. Và việc các thương hiệu Việt Nam thường chưa định vị, định lượng được tất cả các chi phí của một suất đầu tư đang là bài toán nan giải cho các doanh nghiệp trong nước hiện nay. 

Hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam thường "lấy công làm lời", tiết kiệm chi phí bằng cách tìm thuê mặt bằng rẻ hoặc tận dụng diện tích mặt bằng sẵn có của họ. Chính vì vậy, họ có thể kinh doanh thành công ở một hai cửa hàng nhưng khó có thể phát triển thành chuỗi lớn. Nguyên do chủ yếu là vì chi phí mặt bằng cao sẽ "ăn" hết doanh thu và lợi nhuận.

Hiện nay chi phí này tại Việt Nam đang chiếm tỷ lệ ngất ngưởng, lên đến 30-38% trên tổng doanh thu bán lẻ.

Dù còn gặp nhiều khó khăn trong việc lựa chọn mặt bằng kinh doanh, song, hiện nay các doanh nghiệp sẵn sàng chi tiền cho các mặt bằng đẹp, vị trí thuận lợi để tăng cơ hội lợi nhuận còn hơn chọn những mặt bằng rẻ nhưng hiệu quả kinh doanh không cao, thậm chí là sụt giảm và có nguy cơ thua lỗ.

Bài toán mặt bằng vẫn đang gây khó cho các doanh nghiệp trong việc đầu tư mở rộng kinh doanh. Giám đốc một 
công ty kinh doanh thời trang phân khúc trung cấp tại Tp.HCM chia sẻ, sau gần 10 năm hoạt động, công ty đã có gần chục cửa hàng nhưng chưa thấy yên tâm vì vẫn gặp rào cản của chi phí mặt bằng. Ô cho biết, hiện chi phí mặt bằng đang chiếm phần lớn trên tổng doanh thu của doanh nghiệp.

Vì lẽ đó mà vị giám đốc này không hề dám nghĩ đến việc lựa chọn những gian hàng có vị trí đắc địa hay những trung tâm thương mại danh tiếng để mở rộng kinh doanh. Doanh nghiệp luôn muốn mở rộng quy mô để tìm nhiều cơ hội hơn, nhưng kinh phí thuê mặt bằng khổng lồ luôn làm đau đầu họ.

Chủ tịch Công ty cổ phần Khuôn Việt, công ty nổi tiếng với chuỗi nhà hàng đồ ăn nhanh, tiệm bánh, quán cà phê danh tiếng Chewy Junior, ông Mai Trường Giang cho biết, trong chuỗi hệ thống của họ, chi phí dành cho mặt bằng bán lẻ đã chiếm đến 25 - 30% tổng doanh thu. Nếu các doanh nghiệp muốn thực hiện tham vọng mở rộng chuỗi bán lẻ thì vấn đề chi phí mặt bằng đã trở thành rào cản vô cùng lớn.

Ông đưa ra ví dụ cụ thể, cũng một cửa hàng Chewy Junior có diện tích 15m2 thuộc khu trung tâm Singapore, có giá thuê là 10.000 USD/tháng, nhưng doanh thu có thể đạt tới 100.000 USD/tháng. Với trường hợp này, giá thuê mặt bằng là 6.700 USD/m2/tháng, tuy cao hơn Việt Nam hàng chục lần (100 - 200 USD/m2/ tháng tại khu vực trung tâm) nhưng chỉ chiếm 10% trên tổng doanh thu.

Điều nghịch lý ở đây là so với các nước, giá thuê mặt bằng bán lẻ ở Việt Nam không cao nhưng lại chiếm tỷ lệ 30% trên tổng doanh thu. Nguyên nhân là bởi sức mua của người tiêu dùng Việt Nam không mạnh.

Vị chủ tịch này cho hay, tại giai đoạn thị trường bất động sản khủng hoảng thì giá mặt bằng bán lẻ là nhà phố trên địa bàn Tp.HCM (trừ các trung tâm thương mại) hầu như không giảm. Không chỉ vậy, hàng năm giá thuê này tăng ít nhất 10% với lý do trượt giá. Đây là nguyên nhân dấn đến chi phí thuê chiếm 30 - 50% doanh thu bán lẻ. Từ thực tên, ông cũng đưa ra cảnh báo, trong bối cảnh khối hàng ngoại đang ngày càng xâm nhập sâu vào thị trường bán lẻ Việt Nam, điểm bất hợp lý về giá thuê có thể là nguyên nhân chính hạ gục những doanh nghiệp vừa và nhỏ nội địa có tiềm lực hạn chế.