Với việc mở ra ồ ạt và thiếu quy hoạch về mặt vị trí, Trung tâm thương mại (TTTM) tại Hà Nội đang diễn ra cảnh nơi thì đông đúc, quá tải, nơi lại đìu hiu, vắng vẻ, gây lãng phí.
Nơi tắc đông đúc, chốn đìu hiu
Cuối tháng 11/2016, một TTTM lớn vừa được đưa vào sử dụng ngay ngã tư Phạm Ngọc Thạch, Chùa Bộc, Hà Nội. Mỗi buổi sáng, cứ giờ đi làm hay giờ tan tầm, người dân đi qua luôn phải chịu cảnh tắc đường. Nhiều khả năng tình trạng này sẽ tái diễn “nặng” hơn khi chỉ cách đó một con phố, ngay tại ngã tư Trường Chinh, Tôn Thất Tùng, Lê Trọng Tấn, một tổ hợp TTTM, văn phòng, nhà ở có tên gọi The Artemis đang chuẩn bị đi vào hoạt động.
Vừa qua, Hà Nội đã phê duyệt cho xây hàng loạt các TTTM tại những khu đất vàng như: dự án Tổ hợp công trình hỗn hợp thương mại dịch vụ tại 423 phố Minh Khai, quận Hai Bà Trưng; Tổ hợp Trung tâm dịch vụ, thương mại và nhà ở tại 148 Giảng Võ, quận Ba Đình. Thậm chí, tiếp tục bổ sung 5 dự án TTTM vào Quy hoạch mạng lưới bán buôn, bán lẻ trên địa bàn TP. Hà Nội đến năm 2020.
TTTM Parkson Thái Hà đã phải tuyên bố đóng cửa
Tại nhiều TTTM lớn ở Hà Nội như Tràng Tiền Plaza (Hoàn Kiếm), Hàng Da (Hoàn Kiếm), Lotte (Ba Đình)... hay những nơi kinh doanh hàng hiệu, chợ trung tâm rất thưa thớt, vắng vẻ.
Thực tế, nhiều năm qua, TTTM ở Hà Nội phát triển với nhiều mô hình như cải tạo chợ truyền thống, doanh nghiệp nước ngoài vào đầu tư... đã diễn ra ồ ạt. Chỉ có số ít đông khách, còn đa số rơi vào cảnh đìu hiu.
Đã có hàng loạt các TTTM vừa phải đóng cửa như Grand Plaza (Cầu Giấy), Parkson Lanmark (Nam Từ Liêm). Gần đây nhất là TTTM Parkson Thái Hà (Đống Đa, Hà Nội) vừa tuyên bố, sẽ đóng cửa vào tháng 12 tới.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cho rằng, Hà Nội đang thiếu cây xanh, trường học, bệnh viện chứ không thiếu TTTM hay siêu thị. Làm gì cũng cần có quy hoạch. TP phải rà soát xem hiện đang có bao nhiêu TTTM ế ẩm. Có cần thiết phải phát triển TTTM nữa hay không trong khi các TTTM ở Hà Nội đều nằm ở những vị trí vàng gây lãng phí lớn cho thành phố?.
Ế ẩm và lãng phí
Với mục tiêu phát triển các khu đô thị ven đô, Hà Nội đã đưa ra quy hoạch và kêu gọi đầu tư thêm hàng loạt TTTM tại xã Kim Nỗ (huyện Đông Anh) với diện tích 3 - 5ha; TTTM tại xã Đa Tốn (huyện Gia Lâm) diện tích khoảng 3 - 5ha; TTTM tại phường Đại Mỗ (quận Nam Từ Liêm) diện tích khoảng 6ha. TTTM tại khu đất xã Ngọc hồi, xã Liên Ninh (huyện Thanh Trì) diện tích khoảng 8 - 10ha; TTTM tại khu đất phường Yên Nghĩa (quận Hà Đông) diện tích khoảng 2.6ha…
Về vấn đề này, một lãnh đạo Sở Công Thương Hà Nội cho rằng, không nên quá quan ngại.
Theo vị lãnh đạo nêu trên, đây là lần đầu tiên Hà Nội kêu gọi tư nhân tham gia xây dựng các công trình giao thông, cơ sở vật chất bằng hình thức PPP (hợp tác công tư). Việc huy động tư nhân tham gia các dự án xây dựng cơ bản của Hà Nội nhằm giảm tải áp lực về ngân sách nhà nước, huy động được vốn tư nhân và kinh nghiệm quản lý các dự án.
Lãnh đạo Sở Công Thương cũng cho rằng, kinh tế đang dần ổn định, thu nhập người dân tăng cao. Thị trường bán lẻ vẫn là kênh hấp dẫn cho nhiều nhà đầu tư nước ngoài. Vì thế, việc xây TTTM là cần thiết.
Ông Vũ Vinh Phú, Chủ tịch Hội siêu thị TP. Hà Nội đánh giá, các TTTM hoạt động không hiệu quả là do bình quân thu nhập theo đầu người chưa cao (khoảng 2.000 USD/năm) nên nhu cầu mua sắm cao cấp chiếm tỷ lệ thấp chỉ 5 - 10%. Chính dự báo sai này đã dẫn đến tình trạng nhiều TTTM làm ăn không hiệu quả phải ngừng hoạt động. Theo đó, người Việt Nam vẫn có thói quen đi các chợ truyền thống mua hàng hóa rẻ hơn. TTTM bán những sản phẩm vượt quá sức mua có khả năng thanh toán sẽ khó tồn tại lâu dài.
