Đẩy mạnh nguồn cung Nhà ở xã hội cho công nhân

Cung không "chạy kịp" cầu

Trước nhu cầu bức thiết về nhà ở của công nhân trên địa bàn thành phố, ban lãnh đạo địa phương cũng đã nỗ lực rất nhiều để người dân có được một chốn an cư. Song đến nay, nguồn cung nhà ở xã hội mới đáp ứng được khoảng 30% nhu cầu thực tế của người lao động. Còn lại phần đa công nhân trong các khu công nghiệp đều phải thuê nhà trọ với các điều kiện sinh hoạt không đảm bảo về vệ sinh môi trường, phòng chống cháy nổ, an ninh trật tự…

Từ thực tế trên, đã có rất nhiều hộ gia đình, cá nhân tại Tp.HCM, Đồng Nai, Bình Dương tiến hành đầu tư xây dựng nhà trọ để đáp ứng nhu cầu bức thiết của công nhân trong nhiều năm qua.

Tuy vậy, việc xây nhà trọ chỉ là hình thức xây dựng tự phát nên các tiêu chí về thiết kế khoa học, vệ sinh môi trường, phòng chống cháy nổ, an ninh đều không đảm bảo. Song Nhà nước ra cũng chưa đưa ra những quy cách, quy chuẩn về xây dựng nhà trọ cũng như chưa có chính sách hỗ trợ cho hình thức xây dựng này.

Theo Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Nai, ông Võ Văn Chánh cho biết, hiện trên địa bàn tỉnh có 31 khu và 37 cụm công nghiệp với hơn 741.000 lao động, trong đó, lạo động ngoại tỉnh chiếm đến 60.4%. Vì vậy, nhu cầu về nhà ở là rất lớn. Tuy nhiên, thời gian qua, tỉnh mới chỉ đáp ứng được hơn 40% nhu cầu chỗ ở cho công nhân, còn lại công nhân đều phải thuê trọ bên ngoài.

Ông Chánh cũng cho biết thêm, trên 300.000 người lao động của tỉnh có nơi ở là nhờ có khoảng 17.000 cá nhân và hộ gia đình tiến hành kinh doanh nhà trọ với quy mô gần 125.000 phòng. Tuy nhiên, "việc quản lý việc kinh doanh phòng trọ còn nhiều bất cập như xây dựng trên đất nông nghiệp chưa chuyển đổi mục đích sử dụng, xây khi chưa được cấp phép,… nhưng do nhu cầu bức thiết nên lãnh đạo địa phương vẫn tạo điều kiện cho các nhà trọ tồn tại", ông Chánh nhấn mạnh.

Tính đến tháng 9/2014, trên toàn tỉnh Đồng Nai nhà ở xã hội mới chỉ đáp ứng được 6.4% nhu cầu. Bởi trong tổng số 38 dự án được triển khai thì mới chỉ có 12 dự án hoàn thành với diện tích 24.46 ha, đã xây dựng được 1.385 căn hộ và bố trí chỗ ở cho khoảng 8.100 người. Còn 16 dự án khác đã bị thu hồi vì nhiều lý do khác nhau, trong đó nguồn vốn thiếu là nguyên nhân chủ yếu.

Có thể thấy, nhu cầu về nhà ở dành cho người có thu nhập thấp cũng như cho công nhân cũng đang là vấn đề rất cấp thiết đối với Tp.HCM. Theo thông tin do UBND thành phố cung cấp thì hiện trên toàn thành phố có khoảng hơn 256.000 lao động đang làm việc tại các khu công nghiệp, trong đó 70% là lao động nhập cư có nhu cầu về nhà ở.

Bên cạnh đó, còn gần 1 triệu người lao động ngoài khu công nghiệp có nhu cầu về nhà ở. Nhu cầu thực rất cao nhưng nguồn cung ứng lại vô cùng hạn hẹp. Sở dĩ có sự lệch pha cung - cầu này là do các doanh nghiệp không muốn đầu tư thực hiện các dự án nhà ở xã hội cho công nhân vì nguồn vốn bỏ ra lớn những thu hồi lại chậm. Các dự án đã đưa vào triển khai đều trong tình trạng chậm tiến độ.

Cùng chung tình trạng trên, tại Bình Dương có khoảng 100.000 người có nhu cầu về nhà ở. Nhằm đáp ứng nhu cầu bức thiết này của người dân, Bình Dương đã nỗ lực kêu gọi các thành phần kinh tế tham gia đầu tư 50 dự án nhà ở với tổng diện tích đất quy hoạch là 144ha và dự kiến sẽ xây dựng khoảng 2.9 triệu m2 sàn, tương đương với 72.584 căn hộ. Theo kế hoạch của Ủy ban Nhân dân tỉnh, đến năm 2015, tỉnh sẽ xây dựng nhà ở xã hội đáp ứng được 40% nhu cầu.

Nguồn cung Nhà ở xã hội cho công nhân vẫn chưa đáp ứng đủ nguồn cầu. (Nguồn ảnh: vietstock).

Kế hoạch là vậy nhưng thực tế trên địa bàn Bình Dương mới chỉ có 5 dự án nhà ở xã hội được đưa vào sử dụng với diện tích sàn đạt hơn 347.000m2, tương đương 7.214 căn hộ, đáp ứng chỗ ở cho 18.139 người và đạt 69.4% chỉ tiêu kế hoạch của tỉnh trong giai đoạn 2010-2015.

Theo khảo sát của tỉnh Bình Dương, đến năm 2015, khoảng 250.000 công nhân có nhu cầu nhu cầu nhà ở. Tỉnh cũng đã tiến hành quy hoạch và triển khai 19 dự án, trong đó có 11 dự án đã hoàn thành đưa vào sử dụng với diện tích sàn là 140.585m2, tương đương 2.964 căn hộ, đáp ứng chỗ ở cho 16.599 người. Đơn vị đầu tư các dự án này là Công ty Becamex với giá từ 90 đến 140 triệu đồng/căn từ 30m2 trở lên.

Kêu gọi nguồn vốn

Hiện tại, các doanh nghiệp tại tỉnh Đồng Nai và Bình Dương đều đang tiến hành triển khai các dự án nhà ở xã hội cho công nhân. Tuy nhiên, thiếu vốn lại trở thành rào cản rất lớn để đơn thị thi công hoàn thành dự án song lại không đủ điều  kiện tiếp cận được gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng.

 Giám đốc Sở Xây dựng Đồng Nai, ông Tạ Huy Hoàng cho biết, hiện tỉnh có ba doanh nghiệp đang triển khai các dự án nhà ở công nhân và nhà cho người thu nhập thấp đang chờ được vay từ gói 30.000 tỷ. 

Tuy vậy, do điều kiện vay vốn từ gói tín dụng này quá cao nên các doanh nghiệp rất khó tiếp cận. Bởi thị trường BĐS còn chưa lấy lại được "lực" sau thời gian dài "hấp hối" nên các doanh nghiệp hầu như vẫn ở trong tình trạng khó khăn. Vì vậy, họ khó có thể đáp ứng được yêu cầu khi vay gói tín dụng phải có 30% vốn tham gia dự án.

Còn tại Tp.HCM, một số dự án nhà ở xã hội dù đã được thành phố cấp phép chuyển đổi và Bộ Xây dựng có danh sách gửi Ngân hàng Nhà nước xem xét cho vay nhưng các doanh nghiệp lại dính vào nợ xấu nên ngân hàng không giải ngân.

Cơ chế ưu đãi đầu tư của nhà nước đối với các dự án nhà ở xã hội chưa cao, trong khi nguồn vốn đầu tư lớn, thời gian thu hồi chậm (từ 20-30 năm), chưa kể đến chi phí giải phóng mặt bằng cao và khó khăn trong quá trình thực hiện ... là những lý do khiến các chủ đầu tư không mấy "mặn mà" với những dự án này.

Nhằm tháo gỡ khó khăn về cơ chế chính sách cũng như nguồn vốn đối với các dự án nhà ở xã hội, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Hữu Tín cho biết, đối với khách hàng mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội, thành phố sẽ ổn định lãi suất cho vay ở mức 3%/năm trong thời gian 15 năm.

Đồng thời, các ngân hàng cũng cần đẩy nhanh tiến độ giải ngân gói tín dụng cho vay hỗ trợ nhà ở; Quỹ tiết kiệm nhà ở cần nhanh chóng hình thành tạo nguồn tài chính tạo điều kiện cho các cá nhân vay mua nhà, cải tạo hoặc sửa chữa nhà ở, người thuê, thuê mua; cho các doanh nghiệp vay đầu tư xây dựng nhà ở xã hội tại địa phương…

Sở Xây dựng thuộc các tỉnh trọng điểm phía Nam cũng đề đạt ý kiến, nên có chính sách ưu đãi đặc biệt đối với các dự án nhà ở công nhân như cho các doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân vay vốn ưu đãi với lãi suất 0%. Như vậy mới hy vọng thu hút được các chủ đầu tư thực hiện các dự án này, góp phần phát triển nhà ở cho công nhân, giải quyết tốt nhu cầu bức thiết về chốn "an cư" của người dân trên địa bàn thành phố.