Phải làm gì khi mua chung đất nhưng không có tên trong sổ đỏ?

Người họ hàng mua chung đất với mẹ tôi nói rằng, mảnh đất là của riêng họ. Vậy xin hỏi luật sư, trong trường hợp sổ đỏ cũng như mọi giấy tờ liên quan đều đứng tên người mua chung, tôi cần phải làm gì để tách sổ đỏ?

Xin cảm ơn!

(Nguyễn Huệ)

Khi chung tiền mua đất với nhiều người, sổ đỏ được cấp sẽ ghi đầy đủ tên của những người chung vốn mua đất. (Ảnh minh họa, nguồn: Internet)

Trả lời:

Điểm a, Khoản 1, Điều 651, Bộ Luật Dân sự năm 2015 quy định: "a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;".

Mặt khác, điểm b, mục 2.4, Nghị quyết 02/2004/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao ngày 10/8/2004 hướng dẫn áp dụng pháp luật khi giải quyết những vụ án hôn nhân, gia đình, dân sự nêu rõ: "b) Trường hợp người chết để lại di sản cho các thừa kế nhưng các thừa kế không trực tiếp quản lý, sử dụng mà di sản đó đang do người khác chiếm hữu bất hợp pháp hoặc thuê, mượn, quản lý theo Ủy quyền... thì các thừa kế có quyền khởi kiện người khác đó để đòi lại di sản."

Căn cứ theo các quy định trên, bạn hoàn toàn có quyền khởi kiện người họ hàng để đòi lại di sản (đất mua chung) của mẹ bạn.

Bên cạnh đó, nguyên tắc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất được quy định tại Khoản 2, Điều 98, Luật Đất đai năm 2013 như sau: 

"2. Thửa đất có nhiều người chung quyền sử dụng đất, nhiều người sở hữu chung nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất thì Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất phải ghi đầy đủ tên của những người có chung quyền sử dụng đất, người sở hữu chung nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất và cấp cho mỗi người 01 Giấy chứng nhận; trường hợp các chủ sử dụng, chủ sở hữu có yêu cầu thì cấp chung một Giấy chứng nhận và trao cho người đại diện."

Người họ hàng và mẹ bạn chung tiền mua mảnh đất nên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất về nguyên tắc sẽ ghi đầy đủ tên của 2 người. Việc bạn khởi kiện đòi lại di sản của mẹ sẽ rất khó khăn trong trường hợp người họ hàng một mình đứng tên sổ đỏ và bạn không có giấy tờ gì chứng minh việc mẹ và người họ hàng chung vốn mua đất.

Tuy nhiên, để chứng minh việc chung tiền mua đất giữa mẹ bạn và người họ hàng, bạn có thể tìm người đã chuyển nhượng mảnh đất hoặc người biết việc 2 người chung tiền mua đất và đề nghị họ xác nhận việc này. Ngoài ra, bạn có thể thu thập email, tin nhắn chứng minh việc chung vốn mua đất để làm chứng cứ khởi kiện ra tòa, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

Luật sư, ThS. Phạm Quốc Bảo
(Công ty Luật Bảo Ngọc, Hà Nội)